آقا بالاخان سردار، محمدعلی خان ( ـ رشت ۱۳۲۷ق)

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
محمدعلی‌خان آقا بالاخان سردار
Mohammad Ali Khan Agha Balakhan Sardar
درگذشت رشت ۱۳۲۷ق
ملیت ایرانی
شغل و تخصص اصلی دولتمرد
لقب معین نظام؛ وکیل‌الدوله
گروه مقاله تاریخ ایران

آقا بالاخانِ سردار، محمدعلی ‌خان ( ـ رشت ۱۳۲۷ق) Agha Balakhan Sardar, Mohammad Ali Khan



(مشهور به سردار اَفْخَم و ملقب به معین نظام؛ وکیل‌الدوله) از دولتمردان ایرانی در دورۀ قاجار. در جوانی دورۀ مدرسۀ نظام را به پایان برد و با حمایت کامران میرزا، نایب‌السلطنه، پیشرفت بسیاری کرد. در ۱۳۰۸ق، به منصب امیرتومانی رسید. از فعالیت‌های او در آن سال‌ها می‌توان به دستگیری و تبعید سیدجمال‌‌الدین اسدآبادی و پرونده‌سازی برای میرزا رضای کرمانی و زندانی‌کردن او اشاره کرد. در ماجرای شورش مردم برضد امتیازنامه رژی، در مقام فرمانده قزاقان پاسدار دربار قاجار، به سرکوب مردم معترض پرداخت. در پادشاهی مظفرالدین شاه قاجار رئیس نظمیۀ تهران بود. در ۱۳۲۶ق، به فرمان محمدعلی شاه قاجار و با هدف سرکوبی مشروطه‌خواهان، حاکم گیلان شد. در آن‌جا به آزار و اذیت انقلابیون پرداخت و بسیاری را زندانی و تبعید کرد. اعمال وی سبب شد تا اعضای کمیتۀ مشروطه‌خواه ستار، تصمیم به قتل او گرفتند. وی سرانجام به‌دست گروهی از آزادی‌خواهان در مهمانی ساختگی در باغ مدیریۀ رشت به‌قتل رسید.