ابن بی بی ، حسین بن جعفری رغدی ( ـ ۶۸۰ق)

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
ابن‌ بی‌بی‌
درگذشت ۶۸۰ق
ملیت ایرانی
شغل و تخصص اصلی ادیب‌ و تاریخ‌‌نگار
لقب ناصرالدین‌
آثار الاوامرالعلائیه
گروه مقاله تاریخ ایران
خویشاوندان سرشناس مجدالدین‌ محمد ترجمان‌ (پدر) - بی‌بی‌ مُنَجِّمه‌ (مادر)

ابن‌ بی‌بی‌، حسین بن جعفری رُغدی ( ـ ۶۸۰ق)

(حسين‌ بن‌ محمد بن‌ علی‌ جعفری‌ رغدی‌، ملقب‌ به‌ ناصرالدین‌ و معروف‌ به‌ ابن‌ بی‌بی‌ يا ابن‌ بی‌‌بیِ مُنجمه‌) ادیب‌ و تاریخ‌‌نگار ایرانی، از معاصران‌ علاءالدین‌ کیقباد اول‌. پدرش‌ مجدالدین‌ محمد ترجمان‌، از سادات‌ گورسرخ‌ جرجان‌ (گرگان‌)، بوده‌ و در دربار سلجوقی‌ به‌‌عنوان‌ مشیری‌ «فراشخانۀ‌ خاص‌» برگزیده‌ شد و سپس‌ منصب‌ «ترجمانی‌» گرفت‌ و با این‌ سمت‌ نزد حکمرانان‌ مختلف‌ به‌ سفارت‌ رفت‌. مادر ابن‌ بی‌بی‌ (بی‌بی‌ مُنَجِّمه‌) که‌ علت‌ اشتهار وی‌ به‌ ابن‌ بی‌بی‌ نیز به‌ همین‌ مناسبت‌ است‌، در ستاره‌شناسی‌ مهارت‌ داشت‌ و در دستگاه‌ امرا و سلاطین‌ به‌ویژه‌ جلال‌الدین‌ خوارزمشاه‌ جایگاه‌ خاص‌ داشت‌. به‌علت‌ شهرت‌ بی‌بی‌ منجمه‌، پدر ابن‌ بی‌بی‌ در زمان‌ علاءالدین‌ کامیار در زمرۀ‌ امرای‌ سلجوقی‌ درآمد. در تمام‌ این‌ مدت‌ ابن‌ بی‌بی‌ همراه‌ والدینش‌ بود و در دستگاه‌ سلجوقیان‌ می‌زیست‌ و احتمالاً بعد از مرگ‌ پدر وظایف‌ او را برعهده‌ گرفت‌ و در مختصر سلجوقنامه‌ که‌ خلاصة‌الاوامر العلائیة است‌ از ابن‌ بی‌بی‌ که دارای نثری متکلف و پر تصنع بوده با عنوان‌ «مالک‌ دیوان‌ طغرا» نام‌ برده‌ شده‌ که‌ معادل‌ ریاست‌ دیوان‌ انشاء است‌. یگانه‌ اثر باقی‌‌مانده‌ از ابن‌ بی‌بی‌، الاوامرالعلائیه است‌ که‌ به‌ اشارۀ‌ علاءالدین‌ عطا ملک‌ جوینی‌ و به‌ نام‌ علاءالدین‌ کیقباد در تاریخ سلاجقۀ روم نوشته‌ شده‌ است‌.