لیمن، تیودور (۱۸۷۴ـ۱۹۵۴)

لیمَن، تِئودور (۱۸۷۴ـ۱۹۵۴)(Lyman, Theodore)

ليمَن، تِئودور

فیزیک‌دان امریکایی. تحقیقاتش منحصربه طیف‌نمایی ناحیۀ فرابنفشِ بسیار دور بود. در بوستون زاده شد و در دانشگاه‌ هاروارد، و مدتی کوتاه هم در اروپا، در دانشگاه‌های کیمبریج و گوتینگن، درس خواند. زندگی حرفه‌اش را در هاروارد گذراند و در ۱۹۲۱، به استادی آن‌جا رسید. در آغاز کار پژوهشی‌اش، انتهای فرابنفش طیف را با استقرار طیف‌نما در محفظۀ خلائی بررسی می‌کرد که پنجره‌هایی از جنس فلوئوریت داشت. او با استفاده از توری خط‌کشی‌شده کاو به‌جای منشورِ فلوئوریت، خطوط نابه‌جایی را در ناحیۀ فرابنفش کشف کرد که ناشی از نور مرئی بودند. این خطوط بعدها به سایه‌های لیمن معروف شدند. همچنین، حد شفافیت فلوئوریت را ۱۲۶۰ آنگستروم، هر آنگستروم برابر با ۱۰-۱۰ متر، به‌دست آورد و ضریب جذب جامدات مناسب دیگر را هم بررسی کرد. هیچ‌یک از جامدات دیگر بهتر از فلوئوریت نبود. جذب گازهای گوناگون را نیز بررسی کرد. تا ۱۹۱۷، دامنۀ طیف را تا ۵۰۰ آنگستروم گسترش داد. رشته‌ای از خطوط طیف هیدروژن را که در ۱۹۱۴ کشف کرده بود، سری ‌لیمن می‌گویند. لیمن به‌درستی پیش‌بینی کرد که اولین خط باید در طیف خورشید یافت شود. در دهۀ ۱۹۲۰، به بررسی نواحی فرابنفش طیف‌های هلیوم، آلومینیوم، منیزیوم، و نئون پرداخت. آخرین مقاله‌اش دربارۀ شفافیت هوا در طول موج‌های ۱۱۰۰ تا ۱۳۰۰ آنگستروم، در ۱۹۳۵ منتشر شد. جهانگرد و طبیعت‌گرا بود. از کوه‌‌های آلتای در چین و مغولستان، غزال و ۱۳ گونه از پستانداران قبلاً ناشناختۀ کوچک‌تر به ارمغان آورد. نوعی قاقم به نام قاقُم لیمن معروف شده است.

 

---