تیون ازمیری

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

تِئونِ اِزْمیْری (ح ۱۳۰م)(Theon of Smyrna)

(به عربی: ثاون) اخترشناس و ریاضی‌دان یونانی. در مکانیک آسمانی[۱]اش همگی سیاره‌ها، خورشید، ماه، و فلک ستاره‌های ثابت را در فاصله‌های هشته‌ای (یک اُکتاوی[۲]) قرار داده بود. یگانه اثر به‌جاماندۀ او دو نسخۀ خطی، یکی در ریاضی و دیگری در اخترشناسی و احکام نجوم است. تئون در این اثر کشف‌های پیشینیان خود را مقابله کرد و سازمان داد و رابطۀ متقابل حساب[۳]، هندسه، موسیقی[۴]، و اخترشناسی را بیان کرد. در بخش ریاضی اثرش، به اعداد اوّل[۵]، اعداد هندسی، و سایر اعداد موجود در حلقۀ فیثاغوریان[۶] پرداخت. در بخش موسیقی، موسیقی ابزاری، رابطۀ ریاضی بین فواصل موسیقی، و هم‌آهنگی (هارمونی[۷]) عالم را بررسی کرد. بخش اخترشناسی اثر او اهمیت بیشتری دارد. تئون آنچه را که در آن زمان از مقارنه[۸]، گرفت[۹]، استتار[۱۰]، و گذر[۱۱] نصف‌النّهاری می‌دانستند در این بخش آورده است. سایر موضوعات اثر او دربرگیرندۀ توصیف‌هایی از مدارهای فلک اوجی[۱۲] و فلک تدویر[۱۳]، و برآوردهایی از بزرگ‌ترین قوس‌های عُطارِد[۱۴] و زهره[۱۵] نسبت به خورشید[۱۶] بود.



  1. celestial mechanics
  2. octave
  3. arithmetic
  4. music
  5. Prime numbers
  6. Pythagorean pantheon
  7. harmony
  8. conjunction
  9. eclipse
  10. occultation
  11. transit
  12. eccentric orbits
  13. epycyclic orbits
  14. Mercury
  15. Venus
  16. Sun