وایز، جان (۱۶۵۲ـ۱۷۲۵)

وایْز، جان (۱۶۵۲ـ۱۷۲۵)(Wise, John)

متکلم و روحانی امریکایی، طرفدار خود مختاری کلیساهای محلی. با شهرتی که به‌سبب آزاد‌اندیشی و قلم توانای خویش داشت به دفاع از متهمان به جادوگری برخاست (۱۷۰۳) و مایه‌کوبی آبله را ترویج کرد. آرای دموکراتیک برابری‌خواهانه‌اش در میان انقلابیون امریکایی و نیز طرفداران الغای برده‌داری محبوبیت داشت. وایز در راکسبری ماساچوست به‌دنیا آمد و در ۱۶۷۳ از دانشگاه هاروارد فارغ‌التحصیل شد. سپس در مقام واعظ در برانفورد کنتیکت (۱۶۷۵ـ۱۶۷۶)، هتفلید ماساچوست (۱۶۷۷ـ ۱۶۷۸) و ایپسویچ ماساچوست خدمت کرد و در ایپسویچ رتبۀ روحانی گرفت (۱۶۸۳). بقیۀ عمرش را، جز مدتی که در ۱۶۹۰ قاضی‌عسکر قوای اعزامی به کِبِک بود و درگیر مبارزه با اخذ مالیات‌های استعماری شد، در همین شهر گذراند. او از معترضان به تمرکز حاکمیت کلیسا بود و اعتراضش را در اثری به نام تبرئۀ حاکمیت کلیساهای نیوانگلند (۱۷۱۷) بیان کرد.

 

---