سگوند
سَگْوَنْد
طایفۀ بزرگ لر، از طوایف باجولوند، گروه طوایف بالاگریوه، متشکل از دو شعبه به نام‌های رحیم‌خانی و عالیخانی. سردسیر این مردم، از غرب به شرق، از دو فرسخی خرم‌آباد تا کنار رودخانۀ سزار/دز امتداد داشت و مشتمل بر مناطقی نظیر آستان، ازنا، کیان/کیهان، گریت و مَمیل/مهمیل بود و گرمسیر آنان در حوزه‌های شوش و دزفول و کنار رودخانۀ کرخه و مناطقی نظیر حسین‌آباد، لور، زیربند، و دشت عباس قرار داشت. این طایفه بر اثر اختلافات خانزادگان سگوند، ظاهراً در ۱۳۱۹ق به دو گروه تقسیم شد. این تقسیم مانع از ادامۀ اختلافات و جنگ‌های طایفه‌ای نشد. از این پس، رحیم‌خانی‌ها اراضی گرمسیری را اشغال کردند و از کوچ سالانه به اراضی سردسیری دست کشیدند و گروه عالیخانی، اراضی سردسیری را تصرف کردند و عزیمت به گرمسیر را ترک گفتند و برای این منظور به جنوب خرم‌آباد و ناحیۀ چگینی اکتفا کردند. رحیم‌خانی‌ها نیز برای گرمسیر مراتع پشتکوه لرستان نظیر کوت‌کادیان، ریزبند، ماشاب، گورابدالان، تپک و غیره را برگزیدند و اطراف دزفول را سردسیر خود قرار دادند. سگوندها از طوایف سرکش به‌شمار می‌آمدند و بیشتر از سایر طوایف برای دولت مزاحمت ایجاد می‌کردند. سگوندها در ۱۲۴۲ق با طایفۀ ساکی درگیر جنگ شدند و از حسام‌السلطنه حاکم بروجرد کمک خواستند. در ۱۲۶۷ق طوایف متحد سگوند و جودکی و دلفان بر خانلرمیرزا احتشام‌الدوله شوریدند و عازم نواحی گرمسیری شدند. سگوندها سرانجام بر ساکی‌ها غلبه کردند و اراضی آنان را متصرف شدند. شیرمحمدخان ایلخانی سگوند عالیخانی و کریم‌بیگ ایل‌بیگی عالیخانی در آغاز عملیات قشون دولتی علیه عشایر لرستان از دولت حمایت کردند (۱۳۰۳ش)، اما کریم‌بیگ ایل‌بیگی پس از مدتی با عشایر شورشی همراه شد. جمعیت سگوندها در اواخر دورۀ قاجاریه بالغ ۴ هزار خانوار بود. غالب این مردم در نواحی گرمسیری و سردسیری خود اسکان گرفته‌اند. جمعیت چادرنشین سگوند به‌شدت کاهش یافته و به حدود ۲۴۸ خانوار رسیده است.