کشف الاسرار و عدهالابرار

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

کَشفُ‌‌الأَسرار و عُدّةُالاَبرار
کتابی در تفسیر قرآن تألیف ابوالفضل رشید‌الدین میبدی، در ۵۲۰ق، این اثر به تفسیر خواجه عبدالله انصاری نیز معروف است، ولی تفسیر خواجه عبدالله، اثری کوتاه، و احتمالاً به گویش ویژۀ هراتی، بوده و میبدی، با الهام و اقتباس، آن را گسترش داده و به فارسی شیوایی در ۱۰ جلد نگاشته است. در این اثر، آیه‌های قرآنی در سه نوبت ترجمه و شرح و بسط یافته است: نخست، ترجمۀ تحت‌اللفظی گروهی از آیات آمده و سپس دربارۀ قرائت کلمات، نکات لغوی، صرفی و نحوی، و احادیث مربوط به شأن نزول بحث می‌کند و درنهایت آیات را از دیدگاه عرفانی بررسی می‌کند و اقوال مفسران سلف و بزرگان، ازجمله صوفیان معروفی چون شبلی و بایزید و بیش از همه خود خواجه عبدالله انصاری را نقل می‌کند. این اثر که به نثر مسجع نگارش یافته سرشار از امثال و تشبیهات و تعبیرات فارسی است. به مسائل فقهی نیز پرداخته و آرای شافعی را ترجیح داده است. جلد اول این تفسیر به‌همت دکتر علی‌اصغر حکمت و عده‌ای دیگر تصحیح و در ۱۳۳۱ش و مجلدات دیگر بین سال‌های ۱۳۳۱ تا ۱۳۳۹ش توسط دانشگاه تهران منتشر شد. تلخیصی از آن در ۲ جلد به‌همت حبیب‌اله آموزگار و ترجمۀ محض آن به‌همت حسن سادات ناصری منتشر شده است.