فردید، احمد (یزد ۱۲۸۹ـ۱۳۷۳ش)
فَردید، احمد (یزد ۱۲۸۹ـ۱۳۷۳ش)
| احمد فَردید | |
|---|---|
| زادروز |
یزد 1289ش |
| درگذشت | 1373ش |
| ملیت | ایرانی |
| تحصیلات و محل تحصیل | تحصیل در رشتۀ فلسفۀ غرب در آلمان و فرانسه |
| شغل و تخصص اصلی | فلسفه‌دان |
| شغل و تخصص های دیگر | مترجم |
| آثار | همکاری با یحیی مهدوی در ترجمۀ کتاب فلسفۀ عمومی یا مابعدالطبیعه (1347)؛ همکاری با احسان نراقی در تألیف کتاب علوم اجتماعی و سیر تکوین آن (1347)؛ دیدار فرّهی و فتوحات آخرالزمان، که مجموعۀ درس‌های اوست (1381) |
| گروه مقاله | فلسفه، منطق و کلام |
فلسفه‌دان و مترجم ایرانی و استاد فلسفه غرب در دانشگاه تهران. پیش از نام خانوادگی فردید، به مهینی یزدی شهرت داشت. در مکاتب‌خانه‌های قدیم به تحصیل ریاضیات، هندسۀ قدیم و زبان عربی پرداخت و با زبان فرانسوی نیز آشنا شد، و مدتی هم فلسفۀ اسلامی و دروس حوزوی خواند. فردید در دهه‌های ۱۳۲۰ و ۱۳۳۰ش با شیفتگی به محفل فکری صادق هدایت پیوست، اما بعدها از وی کناره گرفت و حتی مقاله‌ای بر‌ضد هدایت با عنوان «سقوط هدایت در چالهرز ادبیات فرانسه» نوشت. وی در ۱۳۲۶، برای تحصیل در رشتۀ فلسفۀ غرب عازم آلمان و فرانسه شد و در ۱۳۳۴ به ایران بازگشت. در ۱۳۳۸ با جامعۀ معلمان ایران همکاری کرد و در همان‌جا بود که جلال آل احمد از او تأثیر پذیرفت و بحث غرب‌زدگی را که گویا فردید مبلّغ آن بود در میان جامعۀ روشنفکری ایران رواج داد. فردید در دی‌ماه ۱۳۴۷ استاد فلسفۀ دانشگاه تهران شد و در موضوعاتی چون تاریخ فلسفۀ مدرن، انسان‌شناسی فلسفی، فلسفه‌های اگزیستانس تدریس کرد. وی در همین زمان شیفتۀ تفکر ضد تکنیک مارتین هایدگر شد و کوشید تا از فلسفۀ اشراقی و اسلامی، بدیلی برای تفکر الحادی هایدگر به‌وجود آورد. فردید که بسیار کم می‌نوشت و به فیلسوف شفاهی مشهور بود، محفلی از روشنفکران و مترجمان که به «محفل فردید» شهرت داشت، تشکیل داد که ازجمله آن‌ها می‌توان به داریوش آشوری، نجف دریابندری، امیر‌حسین جهانبگلو، داریوش شایگان و رضا داوری اشاره کرد. وی پس از پیروزی انقلاب اسلامی از طرفداران سرسخت انقلاب شد. کسانی چون مرتضی آوینی، محمد رجبی و مدد پور از شاگردانش بودند. اولین نوشته‌های فردید مقالاتی بود که در دهۀ ۱۳۲۰ در مجلۀ سخن و ایران امروز به‌چاپ رسید. از آثار اوست: همکاری با یحیی مهدوی در ترجمۀ کتاب فلسفۀ عمومی یا مابعدالطبیعه (۱۳۴۷)؛ همکاری با احسان نراقی در تألیف کتاب علوم اجتماعی و سیر تکوین آن (۱۳۴۷)؛ دیدار فرّهی و فتوحات آخرالزمان، که مجموعۀ درس‌های اوست (۱۳۸۱).