استادسیس ( ـ۱۵۱ق)
اُسْتادْسیس ( ـ۱۵۱ق)
سردار ایرانی و رهبر جنبش دینی ـ سیاسی خراسان برضد منصور عباسی. از مردم بادغیس هرات بود. چون منصور، مهدی را به ولایتعهدی برگزید، استادسیس سر به شورش برداشت. قیام وی بی‌درنگ بسیاری از شهرهای خراسان را فراگرفت و مردم هرات، بادغیس، سیستان و مرورود به او پیوستند. استادسیس لشکریان خلیفه را شکست داد، اما سرانجام به‌‌دست ابوعَون و عمرو بن سَلم بن قُتَیبه شکست خورد و بسیاری از پیروان او کشته یا اسیر شدند. به روایتی استادسیس پس از شکست گریخت، ولی عاقبت به دست لشکر خلیفه کشته شد و به روایت دیگر او را همراه خانواده‌اش به بارگاه خلیفه در بغداد فرستادند. خلیفه نیز دستور قتل او را داد. استادسیس را به کفر و الحاد متهم کردند و گفته‌اند او مدعی پیامبری بوده و گفته است که خود را هوشیدر یا هوشیانت، از موعودهای زردشت، می‌داند، که بر سر هزارۀ موعود، ظهور کرده است. پیروان او را سیسانیان گفته‌اند. همچنین گفته‌‌شده که مادر مأمون، مَراجِل، دختر استادسیس بوده است.