بحرانی، یوسف بن احمد (بحرین ۱۱۰۷ـ کربلا ۱۱۸۶ق)

بَحْرانی، یوسف بن احمد (بحرین ۱۱۰۷ـ کربلا ۱۱۸۶ق)

یوسف بن احمد بحرانی
زادروز	بحرین ۱۱۰۷ ق
درگذشت	کربلا ۱۱۸۶ق
شغل و تخصص اصلی	فقیه
لقب	صاحب حدایق
آثار	اعلام القاصدین؛ حاشیه بر الوافی فیض کاشانی و لولوه البحرین (در علم رجال)
گروه مقاله	دین اسلام

(معروف به صاحب‌ حدائق) فقیه اخباری امامی. در گرایش به اخباریان بسیار معتدل بود. دو تن از بزرگ‌ترین استادان او، یعنی پدرش و شیخ حسین ماحوزی طرفدار اجتهاد بودند. شیخ احمد بن عبد‌الله و شیخ عبدالله بن علی بحرانی و مولی رفیع گیلانی دیگر استادان او بودند. مهم‌ترین اثر او حدائق‌النّاضرة نام دارد که سبب شهرت او به صاحب حدائق شده است. این اثر سرشار از استنباط‌های اجتهادی است و از منابع مجتهدان به‌شمار می‌آید. مناظرات او با ملا محمد برغانی در طالقان در تعدیل او نقش داشت. نشانه‌هایی در دست است که احتمالاً با وحید بهبهانی در زمینۀ احیای اجتهاد به تصمیم مشترک رسیده بودند. وحید شرکت در کلاس‌های درس و نماز او را تحریم می‌کرد، ولی او با احترام دیگران را به شرکت در کلاس‌های درس وحید ترغیب می‌کرد؛ با این حال وحید در تشییع جنازه او با اندوه شرکت کرد و بر او نماز خواند. از شاگردان او باید از ابوعلی حائری صاحب منتهی المقال، میرزای قمی، صاحب قوانین، سیدعلی حائری، صاحب ریاض، ملا احمد نراقی، صاحب مستند، محمدمهدی بحرالعلوم، سید احمد عطار بغدادی و سید احمد طالقانی نام برد. بحرانی به سختی زندگی می‌کرد. در حملۀ خوارج عمان به بحرین به ناچار به قطیف مهاجرت کرد. پس از مرگ پدر سرپرست خانواده شد. پس از فتح اصفهان به‌دست محمود افغان و قتل سلطان‌حسین صفوی، چون بار دیگر بحرین ناامن شد، نخست به کرمان و سپس به شیراز رفت. در شیراز اندکی راحت بود و به تدریس، افتا و تألیف ‌پرداخت؛ اما شیراز نیز دچار آشوب شد، پس به فسا رفت. در آن‌جا طرفداران اجتهاد به خانه او ریختند و کتابخانه‌اش را به آتش کشیدند. آن‌گاه به اصطهبانات و سپس به قزوین رفت. در این شهر و درپی درگیری شدید میان اصولیان و مجتهدان ناچار به مهاجرت شد. با این حال کمابیش ۳۰ اثر تألیف کرد. اعلام‌القاصدین؛ حاشیه بر الوافی فیض کاشانی و لؤلؤة‌البحرین (در علم رجال) ازجمله آثار اوست.