بدل (پزشکی قدیم)

بَدَل (پزشکی قدیم)
در پزشکی و داروشناسی جالینوسی، یک یا چند داروی ساده (منفرد) که بتوان منفرداً یا جمعاً جانشین داروی مفرده‌ کرد. برای آن‌که بدل (مفرد یا مرکّب) اثر درمانی مطلوب را داشته باشد باید مزاج (گرمی، سردی، تری، خشکی) و صفت (مسهل، قابض، خشک‌کننده و ...) آن همانند داروی مُبَدَّل‌مِنه باشد. گاه درپزشکان طب قدیم ترجیح می‌دادند که مقدار داروی بدل را چند برابر داروی مبدّل‌منه کنند تا همان اثر را داشته باشد. قدیمی‌ترین تألیفات دربارۀ بدل‌ها (ابدال) ترجمۀ کتاب فی ابدال‌الادویة المفردة و الأشجار و الصُّموغ و الطّین نوشتۀ بَدیغورَس (حکیم ناشناخته یونانی)، کتاب فی أبدال الأدویة و ما یّقوم مَقامَ غیرها از ماسرجویۀ جندی‌شاپوری و کتاب أبدال‌الأدویه نوشتۀ ابوبکر محمد بن زکریای رازی است.