ترمذی، ابوعبدالله (ترمذ ۲۰۵ـ۲۸۵ق)
تِرمِذی، ابوعبدالله (تِرمِذ ۲۰۵ـ۲۸۵ق)
(ملقب به حکیم ترمذی) از عارف بزرگ قرن ۳ق. در خانواده‌ای اهل علم در خراسان به‌دنیا آمد. به مکه مشرف شد. خود آغاز راه عرفانی‌اش را بعد از تحولی می‌داند که پس از حج به او دست داد. او را به‌سبب این‌که ولایت را بر نبوت ترجیح می‌داده به ارتداد محکوم کردند و از تِرمِذ بیرون کردند. ولی در بلخ او را پذیرا شدند و او توانست نزد حاکم بلخ از خود رفع اتهام کند. بسیاری از صوفیه از شاگردان و مریدان وی بوده‌اند که از آن جمله‌اند ابوبکر وراق ترمذی. امام محمد غزالی و ابن عربی تحت تأثیر او بوده‌اند. از مهم‌ترین آثار ترمذی رسالۀ سیرةالاولیاء است که با نام ختم‌الولایة و نوادرالاصول چاپ شده است. در این رساله برای اولین‌بار موضوع سلسله‌مراتب اولیاء الله مطرح شد که تأثیر آن بر ابن عربی و از طریق او بر صوفیان دیگر مشهود است. ترمذی به علوم زمان خود آگاه بود و نمایندۀ حکمت قدیم اسلامی به‌شمار می‌رود.