جفر
جَفر
(یا: جفرِ جامع؛ جَفر و جامعه) در عربی به‌معنی بزغالۀ چهار ماهه، قسمی از علومِ غریبه، علمِ شناخت و پیشگویی حوادثی که در عالم روی می‌دهد با فرضِ دلالتِ عناصرِ اربعه بر حروف، و نیز نامِ عمومیِ کتاب‌هایی که در این باب نوشته شده است. جفر به یک معنی همان سیمیاست، اما نه در معنی تصرفِ خیالات، بلکه در معنی شناخت طبایعِ حروف و اسما. برخی برآنند که جفر را پیامبرِ اسلام(ص) بر امام علی (ع) املاء کردند و امام آن کلمات را بر پوستِ بزغاله‌ای که در نبردِ اُحُد ذبح شده بود، نوشتند. بنابر برخی روایات جفر و جامعه در اصل دو کتاب بوده و به باورِ شیعیان امام آن را پیش از رحلت به فرزندان خود سپرده است. در این کتاب حوادثِ عالم به رمز پیشگویی و نیز رموز و بواطنِ قرآن در آن بازنموده شده است. باور به خصیصه‌های خارق‌العادۀ حروف، که از تصورِ وجودِ علمی مکنون به نامِ جفر برآمده است، پیدایشِ عقایدی دربابِ مظهریتِ حروف، با نام‌های حروفیه و نقطویه، را سبب شد. کتاب‌های فراوانی که دربارۀ جفر نوشته شده، همگی خالی از آن معانی است که در اوایل در تعریفِ جفر پرداخته بودند. در این کتاب‌ها، راه‌ها و فنونِ پیشگوییِ حوادثِ آینده فرانموده شده است.