قشقایی، خسرو (۱۲۹۸ـ۱۳۶۱ش)

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
(تغییرمسیر از خسرو قشقایی)

قَشقایی، خسرو (۱۲۹۸ـ۱۳۶۱ش)

قَشقايي، خسرو

از خوانین بزرگ ایل‌ قشقایی‌. فرزند کوچک‌ اسماعیل‌خان‌ صولت‌‌الدولۀ‌ قشقایی بود. در ۱۳۱۱ش به تهران آمد و تا شهریور ۱۳۲۰ به‌دستور دولت‌ زیر نظر شهربانی‌ قرار داشت. پس‌ از خروج‌ رضاشاه‌ از ایران‌ به‌ میان ایل قشقایی‌ بازگشت و در مقابل دولت نیروی‌ عشایری‌ تشکیل‌ داد تا املاک‌ خود را بازپس‌ گیرد. در ۱۳۲۴ مقارن‌ با طرح‌ خودمختاری‌ آذربایجان‌، تقاضای‌ خودمختاری‌ کرد، اما پس‌ از مذاکرات‌ طولانی‌ با سرلشکر فضل‌‌الله‌ زاهدی‌، نمایندۀ‌ قوام‌ نخست‌وزیر، از آن‌ صرفنظر کرد. در انتخابات‌ دورۀ‌ پانزدهم‌، سه‌ کرسی‌ مجلس‌ در فارس‌ به‌ برادران‌ قشقایی‌ سپرده‌ شد و خسرو از فیروزآباد‌ به‌وکالت‌ رسید. در دورۀ‌ شانزدهم‌، وکیل‌ مجلس‌ و از نزدیکان‌ مصدق و از طرفداران‌ ملی‌ شدن‌ صنعت‌ نفت‌ بود. از سوی‌ مجلس‌ به‌ عضویت‌ کمیسیون‌ نفت‌ درآمد و پس‌ از ملی‌شدن‌ نفت‌ به‌ عضویت‌ هیئت‌ مختلطۀ‌ نفت‌ انتخاب‌ شد. در دورۀ‌ هفدهم‌ نیز در مجلس‌ حضور داشت‌ و از طرفداران‌ جبهۀ‌ ملی‌ بود. پس‌ از کودتای‌ ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ به‌ فارس‌ رفت‌ تا نیرویی‌ در مقابل‌ کودتاگران‌ فراهم‌ کند، اما زاهدی‌ مذاکرات‌ طولانی‌ با او انجام‌ داد و به‌‌دنبال‌ آن‌، خسرو و ناصر قشقایی‌ به‌ اروپا رفتند. وی‌ در شورش‌ عشایر فارس‌ در ۱۳۴۲ نقش‌ داشت‌. خسرو قشقایی‌ در نیمۀ‌ دوم‌ ۱۳۵۷ش‌ به‌ ایران‌ آمد و بعد از پیروزی انقلاب‌ اسلامی‌ به‌ میان‌ ایل‌ قشقایی‌ رفت‌ و به‌ مخالفت‌ با انقلاب‌ و جمهوری‌ اسلامی‌ پرداخت‌. در ۱۳۶۱ش دستگیر و اعدام شد.