زلالی خوانساری، محمدحسین ( ـ۱۰۳۱ق)

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

زُلالی خوانساری، محمدحسین ( ـ۱۰۳۱ق)

شاعر ایرانی. ملک‌الشعرا دربار شاه‌عباس اول صفوی بود و او و وزیرش، میرزا حبیب‌الله صدر، را مدح گفته است. از شاگردان میرداماد و مداحان او و شیخ بهایی بود. گرچه قصیده، غزل و مثنوی می‌گفت، اما کارش در سرودن مثنوی چنان بالا گرفت که از او تنها به شاعری مثنوی‌سرا یاد شده است. تشبیه‌ها، استعاره‌ها، کنایه‌ها و ترکیب‌های تازه در شعرهای زلالی او را در زمرۀ شاعرانِ نوآورِ دورۀ صفوی قرار داده است. هفت مثنوی که زلالی آن‌ها را به پیروی از جامی و نظامی گنجوی سروده و به نام‌های سبعۀ زلالی، هفت‌گنج، سبعۀ سیاره، هفت‌آشوب (آشوب‌نامه) و هفت سیاره خوانده شده است، عبارت‌اند از حُسنِ گلوسوز،‌ شعلۀ دیدار، میخانه، ذره و خورشید (بحرِ وصال)، آذر و سمندر، سلیمان‌نامه یا سلیمان و بلقیس و محمود و ایاز (لکهنو، ۱۲۹۰ق).