سجاوندی، محمد (احمد) ( ـ۵۶۰ق)
سَجاوَنْدی، محمّد (احمد) ( ـ۵۶۰ق)
مفسر، عالم علوم قرآنی و شاعر ایرانی. در سجاوندِ غزنه زاده شد. در تفسیر و تجوید و مسائل مربوط به قرآن صاحب‌نظر بود و چون نخستین کسی بود که نشانه‌های هفت‌گانۀ وقف را به‌کار برد، این نشانه‌ها را سجاوندی، و قرآنی که این نشانه‌ها را دارد قرآن سجاوندی می‌خوانند. در سخنوری و اختراع معانی نیز استاد بود. در شعر «بدیهی» تخلص می‌کرد. عوفی در لباب‌الالباب او را با القاب «الامام‌الکبیر» و «ملک‌الکلام» ستوده و ابیاتی از غزلیات و رباعیات او را آورده است. از آثار اوست: عین‌المعانی فی تفسیرالسبع‌المثانی به عربی؛ کتاب‌الموجز به عربی که پنج نوع وقف را بیان می‌کند؛ کتاب‌الوقف و الابتداء به عربی که در آن هفت گونۀ وقف را شرح می‌دهد؛ انسان عین‌المعانی به عربی، که گزیده‌ای از عین‌المعانی است؛ ذخایر ثمار در معانی اخبار سید مختار در ستایش آفریدگار و رسول اکرم (ص)، به فارسی که به وی منسوب است.