فخرالدین عبدالله قاضی ( ـ۶۹۹ق)
فخرالدّین عبدالله قاضی ( ـ۶۹۹ق)
(معروف به «قاضی فخرالدین» یا «قاضی هرات») وی از فضلا و بزرگان و وزرای معروف دورۀ قَراختائیان و قاضی شهر هرات. جد بزرگ او، عبدالله، نیز همین سمت را در شهر هرات داشته است. خواجه شمس‌الدین جوینی، او را به سمت قاضی‌القضات تمام خراسان برگزید. بعدها غازان او را به محافظت اموال خود گماشت و سپس به سمت وزارت مظفرالدین محمد قراختایی به کرمان فرستاد و فرزند او، افضل‌الدین، را نیز به سمت قضا و اوقاف کرمان انتخاب کرد (۶۷۲ق). ادارۀ امور کرمان که برعهدۀ فخرالدین بود به مخالفت عده‌ای از ترکمن‌های کرمان با او منجر شد، ولی غازان‌‌خان مجدداً وی را به آن دیار فرستاد. فخرالدین قاضی، کرمان را به سه بلوک تقسیم کرد و همۀ عمّال و سلاطین کرمان را معزول کرد و به‌کمک خواجه رشیدالدین فضل‌الله و خواجه سَعْدُالدّین محمد آوَجی حکومت کرمان یافت (۶۹۹ق). اما چندی بعد امرای محلی و شاهزادگان و به‌ویژه محمود‌شاه قراختایی در توطئه‌ای که علیه او برپا ساختند، وی و دو فرزند و داماد و اهل خانه و بستگانش را گرفتند و شکنجه کردند و سرانجام آن‌ها را به‌قتل رساندند. قاضی فخرالدین ازجمله علمای روزگار خود بود که در نگارش و انشای رسائل استاد بود و به دو زبان عربی و فارسی تسلط کامل داشت. مکتوبات و رسائل او مشحون از بلاغت و فصاحت و در نهایت ایجاز و اعجاز است.