لوریه، اوربن ژان ژوزف (۱۸۱۱ـ۱۸۷۷)

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

لِوِریه، اوربَن ژان ژوزِف (۱۸۱۱ـ۱۸۷۷)(Leverrier, Urbain Jean Joseph)

لِوِريه، اوربَن ژان ژوزِف

اخترشناس فرانسوی. با توجه به تأثیر سیارۀ نپتون[۱] بر مدار اورانوس[۲] وجود و موقعیت آن را پیش‌بینی کرد. این سیاره در ۱۸۴۶ کشف شد. احتمال وجود سیاره‌ای دیگر، فراتر از اورانوس، و اثرگذاری بر مدار آن پیش از او هم مطرح شده ‌بود. لوریه مدار و قطر ظاهری[۳] این سیارۀ فرضی را حساب کرد و نتیجه را به‌صورت مکتوب برای شماری از رصدخانه‌ها فرستاد. او از آنان خواست موقعیتی را که پیش‌بینی کرده بود بیازمایند. یوهان گاله[۴]، در رصدخانۀ برلین، بی‌درنگ نپتون را به فاصلۀ یک درجه از مختصات اعلام‌شدۀ او یافت. جان کوچ آدامز[۵]، اخترشناس انگلیسی، یک سال زودتر از لوریه تقریباً همان محاسبه‌ها را انجام داده ‌بود، اما موفق نشد کسی را برای آزمودن آن قانع کند و لوریه هم از کارش اطلاع نداشت. لوریه در سن ـ لو[۶]، نورماندی[۷]، زاده شد و در اِکول پلی‌تکنیک[۸] پاریس درس خواند. در ۱۸۳۷، در همان‌جا مشغول به‌کار شد. در ۱۸۴۷ به استادی رسید و در ۱۸۴۹، کرسی مکانیک آسمانی[۹] در سوربون[۱۰] برای او دایر شد. از فعالان سیاسی انقلاب‌های ۱۸۴۸ بود. در ۱۸۴۹ عضو مجلس قانون‌گذاری، و در ۱۸۵۲ سناتور شد. در ۱۸۵۴ به سرپرستی رصدخانۀ پاریس رسید. زندگی حرفه‌ای‌اش وقف مکانیک آسمانی، به‌خصوص مسائل پایداری[۱۱] منظومۀ خورشیدی[۱۲]، شد. لوریه پس از کشف نپتون، تجزیه‌ و تحلیل جامعی از جرم و مدار سیاره‌های منظومۀ خورشیدی گردآورد. که پس از مرگش از سوی رصدخانۀ پاریس، با عنوان سالنامه[۱۳]، منتشر شد. همچنین، در تأسیس شبکۀ هواشناسی سراسری قارۀ اروپا نقش مؤثری داشت.

 


  1. Neptune
  2. Uranus
  3. apparent diameter
  4. Johann Galle
  5. John Couch Adams
  6. St Lô
  7. Normandy
  8. Ecole Polytechnique
  9. Celestial mechanics
  10. Sorbonne
  11. stability
  12. Solar System
  13. Annals