مقابله (اخترشناسی)

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

مُقابله (اخترشناسی)(opposition)

اصطلاحی در نجوم، در بیان موقعیتی که در آن دو جسم آسمانی و زمین در سطحی عمود بر مدار زمین قرار می‌گیرند. یعنی دو جسم به فاصلۀ شش بُرج یا نیم‌دور فلک (۱۸۰ درجه) از هم قرار دارند و دقیقاً در دو سوی مخالف زمین در «مقابل» هم واقع می‌شوند. در چنین وضعیتی دو جسم از دیدگاه زمین عملاً رودرروی هم قرار می‌گیرند. این اصطلاح بیشتر به موقعیت‌های نسبی خورشید، ماه و یا خورشید با یکی از سیاره‌های بیرونی ارجاع دارد. مقابلۀ خورشید و ماه را استقبال و امتلا می‌نامند. ماه در هنگام وضعیت بَدر، مقابلۀ طولانی‌تر با خورشید دارد. ماه‌گرفتگی (خسوف) نیز همواره در وضعیت مقابلۀ ماه و خورشید روی می‌دهد. دو سیارۀ درونی عُطارِد و زهره از آن جهت که مدارشان در درون مدار زمین واقع است، هرگز نسبت به هم در مقابله قرار نمی‌گیرند. بهترین زمان برای رصد سیاره‌های بیرونی (عُلوی) که مداری بزرگ‌تر از مدار زمین دارند، وضعیت مقابلۀ آن‌ها با خورشید یا موقعیتی نزدیک به آن است؛ چراکه در آن هنگام به نزدیک‌ترین فاصلۀ خود از زمین رسیده‌اند و در عین حال قرص کامل و درخشان‌شان رو به زمین قرار داد.