نیوتون، آیزاک (۱۶۴۲ـ۱۷۲۷)

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

نیوتون، آیزاک (۱۶۴۲ـ۱۷۲۷)(Newton, Isaac)

نيوتون، آيزاک
آیزاک نیوتون
Isaac Newton
زادروز وولستورپ مانور، واقع در لینکلن شر۱۶۴۲م
درگذشت ۱۷۲۷م
ملیت انگلیسی
تحصیلات و محل تحصیل دانشگاه کیمبریج
شغل و تخصص اصلی فیزیک دان
شغل و تخصص های دیگر ریاضی دان
لقب لقب سر در ۱۷۰۵
آثار  اصول ریاضی فلسفه طبیعی (۱۶۸۷)؛ درباره حرکت مداری اجسام (۱۶۸۴)؛ اپتیک (۱۷۰۴)
گروه مقاله ریاضیات

فیزیک‌دان و ریاضی‌دان انگلیسی. اصول فیزیک را به‌منزلۀ رشته‌ای از علم جدید بنیاد ‌گذاشت. از ۱۶۶۵ تا ۱۶۶۶، قضیۀ دوجمله‌ای[۱]، حساب دیفرانسیل و انتگرال[۲]، و این واقعیت را کشف کرد ‌که نور سفید متشکل از رنگ‌های متعدد است. سه قانون اصلي حرکت (← نیوتون، قانون‌های حرکت) و قانون عمومی گرانش[۳] را به‌‌دست‌ آورد و در ۱۶۸۷، اثر بزرگش، با عنوان اصول ریاضی فلسفۀ طبیعی[۴] را تنظیم کرد که معمولاً پرینکیپیا[۵] (یا اصول) نامیده می‌شود در ۱۷۰۵، لقب سِر گرفت. بزرگ‌ترین دستاورد نیوتون آن بود که نشان داد اصول علمی، کاربرد عالمگیر دارند. او ضمن تشریح مفاهیم جرم[۶]، وزن[۷]، نیرو[۸]، لَختی[۹]، و شتاب[۱۰]، این مفاهیم را به‌‌روشنی معرفی کرد. در ۱۶۷۹، حرکت ماه را براساس نظریۀ گرانش خود محاسبه کرد و پی‌برد که این نظریه می‌تواند قوانین حرکت سیارات را توضیح دهد. پیش از آن، اخترشناسی آلمانی، یوهان کپلر[۱۱]، از طریق رصدهای سیاره‌ای چنین قوانینی را به‌دست آورده بود. نیوتون در وولستورپ مانور[۱۲]، واقع در لینکلن‌شر[۱۳]، زاده شد و در دانشگاه کیمبریج درس خواند. در ۲۶سالگی استاد آن‌جا شد. در‌برابر حملات جیمز دوم به دفاع از آزادی دانشگاه‌ها برخاست، و از ۱۶۸۹ تا ۱۷۰۲ به‌عنوان یکی از اعضای حزب اصلاح‌طلب ویگ[۱۴] به نمایندگی پارلمان درآمد. در ۱۶۹۶، سرپرست ضرابخانۀ سلطنتی[۱۵] و در ۱۶۹۹، رئیس آن‌جا شد و در این مقام، عملیات ضرب سکه‌ها را اصلاح کرد. در ۳۰ سال آخر عمرش به مطالعۀ الهیات[۱۶] و گاه‌شماری[۱۷]، و آزمایش‌های کیمیاگر[۱۸]ی پرداخت. نیوتون و ریاضی‌دان آلمانی، گوتفرید لایب‌نیتس[۱۹]، مستقل از یکدیگر در زمینۀ حساب دیفرانسیل به تحقیق پرداختند و هر دو نیز به پیشرفت‌های درخور توجهی دست یافتند، ولی نیوتون مدعی بود که یگانه مبتکر این حساب است. هنگامی‌که لایب‌نیتس برای حل منصفانۀ موضوع به انجمن سلطنتی[۲۰] متوسل شد، نیوتون کمیته‌ای از هوادارنش را مأمور داوری کرد و حتی جواب این کمیته را هم خود نوشت. نتیجه آن شد که ریاضیات انگلستان سال‌ها از پیشرفت بازماند، زیرا چیزی که در عمل به‌‌کار برده می‌شد، اصلاحات و نمادهای لایب‌نیتس بود. بین نیوتون و دانشمند انگلیسی، رابرت‌ هوک[۲۱]، نیز نزاع مشابهی درگرفت. هوک مدعی بود قانون عکس مجذور گرانش[۲۲] را پیش از نیوتون کشف کرده است. نیوتون، پژوهش در پدیدۀ گرانش را در ۱۶۶۵ آغاز کرد. بنابر داستانی که نقل می‌شود، الهام‌بخش او سقوط سیبی از درخت بود. فعالیت‌های او زمینه‌های بسیار متنوعی مانند جبر[۲۳] و نظریۀ اعداد[۲۴]، هندسۀ تحلیلی[۲۵] و هندسۀ کلاسیک[۲۶]، روش‌های محاسباتی[۲۷]، تقریب‌زنی[۲۸]، و حتی احتمالات[۲۹] را دربر‌می‌گرفت. آزمایش‌هایی که با نور و منشور صورت داد، او را به استفاده از تلسکوپ بازتابی (انعکاسی)[۳۰] رهنمون شدند. همچنین، پدیده‌های اپتیکی دیگری، ازجمله آثار تداخل در لایه‌های نازک، را بررسی کرد. یکی از این پدیده‌ها حلقه‌های نیوتون[۳۱] است که با ‌نام خودش شناخته می‌شود. در ۱۶۸۴، دربارۀ حرکت مداری اجسام[۳۲] را نوشت. کتاب اصول با کمک مالی دوستش، ادموند هالی[۳۳]، به‌چاپ رسید و در ۱۷۰۴، خلاصۀ همۀ آثارش در زمینۀ نور را در کتابی با عنوان اُپتیک[۳۴] به‌چاپ رساند.

 


  1. binomial theorem
  2. differential and integral calculus
  3. universal law of gravitation
  4. Philosophiae Naturalis Principia Mathematica
  5. Principia
  6. mass
  7. weight
  8. force
  9. inertia
  10. acceleration
  11. Johannes Kepler
  12. Woolsthorpe Manor
  13. Lincolnshire
  14. Whig
  15. Royal Mint
  16. theology
  17. chronology
  18. alchemy
  19. Gottfried Leibniz
  20. Royal Society
  21. Robert Hooke
  22. inverse square law of gravitation
  23. algebra
  24. number theory
  25. analytical geometry
  26. classical geometry
  27. computation
  28. approximation
  29. probability
  30. reflecting telescope
  31. Newton’s rings
  32. De Motu Corporum in Gyrum
  33. Edmond Halley
  34. Opticks