لالاند، ژوزف (۱۷۳۲ـ ۱۸۰۷)

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
(تغییرمسیر از ژوزف لالاند)

لالانْد، ژوزِف (۱۷۳۲ـ ۱۸۰۷)(Lalande, Josephe)

لالانْد، ژوزِف

اخترشناس فرانسوی. گذر زهره[۱] را از برابر خورشید رصد کرد و در محاسبۀ ابعاد منظومۀ خورشیدی[۲] دست داشت. همچنین، فهرست‌نامه‌ای شامل ۴۷هزار ستاره را گردآوری کرد. در بورگ ـ آن ـ برس[۳]، در نزدیکی لیون[۴]، زاده شد و در پاریس درس خواند. در ۱۷۶۲ به استادی کولژ دو فرانس[۵] منصوب شد و در مدت کارش در آن‌جا، رسالۀ اخترشناسی[۶] (۱۷۶۴) را منتشر ساخت. در ۱۷۹۵ سرپرست رصدخانۀ پاریس[۷] شد. در ۱۷۵۱، با همکاری اخترشناس فرانسوی، نیکُلا دو لاکای[۸]، در دماغۀ امید نیکِ[۹] افریقای جنوبی اختلاف‌منظر قمری[۱۰] و درنتیجه، فاصلۀ ماه از زمین را اندازه گرفت. دو گذر زهره در ۱۷۶۱ و ۱۷۶۹، فرصت تعیین دقیق ابعاد منظومۀ خورشیدی را فراهم‌ آورد. چنین گذرهایی فقط هر ۱۱۳ سال دوبار در دوره‌ای هشت‌ساله رخ‌ می‌دهند. ضمن گذر[۱۱]، که تقریباً پنج ساعت طول می‌کشد، زهره را می‌توان در سایه‌نمای قرص خورشید مشاهده کرد. فاصلۀ زمین تا خورشید، با اندازه‌گیری اختلاف زمان ردشدن سیاره از برابر قرص خورشید، هنگام مشاهده از عرض‌های جغرافیایی متفاوت زمین به‌دست می‌آید. لالاند مسئول هماهنگی گروه‌های اعزامی به گوشه‌وکنار جهان، و گردآوری نتایج رصد[۱۲]ها بود. در ۱۸۰۲، جایزۀ لالاند[۱۳] را برای دستاورد برتر اخترشناسی در هر سال بنیاد گذاشت. رسالۀ اخترشناسی (۱۷۶۴)، تاریخ آسمان فرانسه[۱۴] (۱۸۰۱)، فهرست‌نامه‌ای شامل موقعیت ۵۰هزار ستاره، و کتاب‌شناسی اخترشناسی[۱۵] (۱۸۰۳) ازجمله آثار اوست.

 


  1. Venus
  2. Solar System
  3. Bourg-en-Bresse
  4. Lyon
  5. Collège de France
  6. Treatise of Astronomy
  7. Paris Observatory
  8. Nicolas de Lacaille
  9. Cape of Good Hope
  10. Lunar parallax
  11. transit
  12. observation
  13. Lalande prize
  14. Histoire céleste française
  15. Bibliographie astronomique