دقت

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
(تغییرمسیر از Accuracy)

دِقَّت (accuracy)
در ریاضیات، درجۀ نزدیکی مقدار حاصل به مقدار واقعی یا دقیق یک عدد. افزایش دقت مستلزم کاهش خطا[۱]ست. در روش‌های عددی، مثلاً برای تعیین تقریب ریشۀ معادله یا مقدار تابع، که اغلب مبتنی بر تکرار یک فرآیند یا جمع‌کردن تعدادی از جملات یک سری‌اند، هرچه دفعات تکرار بیشتر باشد، خطا کمتر و دقت بیشتر است. عامل عمدۀ دیگر که موجب خطا در اغلب محاسبات می‌شود، گرد‌کردن[۲] است. هر قدر تعداد ارقام معنی‌دار[۳] یا اعشاری[۴] هنگام گرد‌کردن بیشتر باشد، خطا کمتر و دقت بیشتر است. مثلاً، اگر نتیجۀ محاسبه‌ای ۱۳.۴۲۹۳۱ باشد، می‌توان آن را با سه رقم اعشار به ۱۳.۴۲۹، با دو رقم اعشار به ۱۳.۴۳، و با یک رقم اعشار به ۱۳.۴ یا به نزدیک‌ترین عدد صحیح[۵]، ۱۳، گرد کرد. روشن است که اولین تقریب، دقیق‌تر از دومی و دومی دقیق‌تر از سومی و... است. دقت همچنین به دامنۀ خطا نیز اطلاق می‌شود. مثلاً، دقت پنج درصد یعنی آن‌که مقدار حاصل از محاسبه بین ۹۵ درصد تا ۱۰۵ درصد مقدار واقعی است. گاه نتیجۀ محاسبات را نیز با تعداد معیّنی از ارقام معنی‌دار نمایش می‌دهند. مثلاً عدد ۴۰۹,۳۱۸ را می‌توان با دقتی در حد چهار رقم معنی‌دار به‌صورت ۴۰۹,۳۰۰، با سه رقم معنی‌دار به‌صورت ۴۰۹,۰۰۰ با دو رقم معنی‌دار به‌صورت ۴۱۰,۰۰۰ یا با یک رقم معنی‌دار به‌صورت ۴۰۰,۰۰۰ نشان داد. در این حالت هم تقریب اول دقیق‌تر از دومی و دومی دقیق‌تر از سومی و... است.

 


  1. error
  2. rounding
  3. significant figures
  4. decimal
  5. whole number