امپریالیسم آخرین مرحله سرمایه داری

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

امپریالیسم آخرین مرحلۀ سرمایه‌داری (Imperialism Kak Novechij etap Kapitalisma)
رساله‌ای عامه‌فهم در تشریح اقتصاد سرمایه‌داری، نوشتۀ لنین، منتشرشده در ۱۹۱۶ در زوریخ. لنین در این کتاب کوشیده است با استناد به داده‌های جامعه‌شناسان و به زبانی ساده و همه‌فهم نشان دهد که چگونه از طریق ایجاد بازارهای رقابتی آزاد، سرمایه متمرکز می‌شود و سلطۀ بانک‌های بزرگ بر یکدیگر سرانجام به سلطۀ صاحب‌نفوذان می‌انجامد. او همچنین در این اثر به نقد نظریات سوسیال دموکرات‌هایی چون کاوتسکی پرداخته است که بر آن بودند در‌پی توسعۀ امپریالیسم، سرمایه‌ای جهانی در قالب ابرامپریالیسم تشکیل می‌شود که موافق ایده‌های سوسیالیستی عمل می‌کند. لنین استدلال می‌کند که رشد واحدهای گوناگون سرمایه‌داری به هیچ‌وجه متوازن نیست و بدین‌سان تشکیل سرمایه‌ای جهانی و متحد رؤیایی خام‌اندیشانه است. امپریالیسم، آخرین مرحلۀ سرمایه‌داری را متممی بر سرمایۀ مارکس دانسته‌اند. نظریه‌های لنین در این اثر را باید بنیادی دانست که نقدهای او بر تروتسکی بر آن بنا شده است. استالین این نقد را بسط داد و به این نتیجه رسید که استقرار سوسیالیسم فقط در یک کشور امکان‌پذیر است و نمی‌تواند فرآیندی باشد که به یک‌باره در همه یا چند کشور به نتیجه می‌رسد.