کنگره های صلح
کُنگره‌های صلح (Peace Congresses)
نشست‌های چند ملّیتی برای دستیابی یا حفظ صلح و جلوگیری از جنگ‌ها. گرچه صلح‌طلبی[۱] فلسفی و دینی تقریباً به قدمت خود جنگ است، اما تلاش‌های سازمان‌یافته برای غیرقانونی‌کردن جنگ از اواسط قرن ۱۹ آغاز شد. اصطلاح «کنگرۀ صلح» به نشست دیپلمات‌ها برای پایان‌‌دادن به بعضی از جنگ‌ها با پیمان صلح، و همچنین همایش بین‌المللی برای جلوگیری از جنگ‌های آتی اطلاق می‌شود. محورهای اصلی تلاش‌های بین‌المللی صلح‌طلبانه عبارت‌اند‌از تشویق حکمیت[۲] و میانجیگری[۳] بین‌المللی در اختلافات بین کشورها؛ تأسیس سازمانی بین‌المللی، مانند جامعۀ ملل[۴] یا سازمان ملل متحد[۵]؛ تکوین و تدوین قوانین بین‌المللی؛ گسترش دامنۀ استفاده از دیوان بین‌المللی دادگستری[۶] و اعطای قدرت کافی برای اجرای مصوبات خود؛ و خلع سلاح عمومی. نخستین کنگرۀ بین‌المللی صلح در لندن در ۱۸۴۳ آغاز به‌کار کرد. در این کنگره پیشنهاد تأسیس کنگره‌ای از ملل و حکمیت بین‌المللی، تبلیغات ضد جنگ، و کنترل تولید و فروش اسلحه و مهمات مطرح شد. دومین کنگره، معروف به کنگرۀ صلح جهانی[۷]، در بروکسل در ۱۸۴۸ گشایش یافت و سپس کنگره‌هایی در پاریس (۱۸۴۹)، فرانکفورت (۱۸۵۰) و لندن (۱۸۵۱) برپا شد. فعالیت بین‌المللی صلح، ابتدا با جنگ کریمه[۸] و سپس جنگ داخلی امریکا[۹]، متوقف شد. در ۱۸۶۷، شارل لومونیه[۱۰] کنگرۀ صلح ژنو[۱۱] را برپا کرد که به اتحادیۀ بین‌المللی صلح و آزادی[۱۲] شهرت یافت و پس از جنگ فرانسه و پروس[۱۳] (۱۸۷۰ـ۱۸۷۱) در بروکسل (۱۸۷۳) تشکیل جلسۀ مجدد داد، و پیشنهادهایی برای قوانین بین‌المللی از سوی دیوید دادلی فیلد[۱۴]، اساس مذاکرات بود. در نیمکرۀ غربی[۱۵]، نخستین کنفرانس پان امریکن[۱۶] تشکیل شد (۱۸۸۹ـ۱۸۹۰). در جریان نمایشگاه جهانی کلمبیا[۱۷] در شیکاگو (۱۸۹۳)، کنگرۀ جهانی صلح طرح‌های تأسیس دادگاه بین‌المللی حکمیت[۱۸] را مطرح کرد. در ۱۸۹۹ دادگاه در دیوان لاهه[۱۹] تأسیس شد. تا ۱۹۱۴ دادگاه با موفقیت دربارۀ چهارده فقره اختلاف بین‌المللی حکمیت کرد، اما با آغاز جنگ جهانی اول، فعالیت‌های کنگره‌های صلح متوقف و از ۱۹۱۹ از سر گرفته شد. دو سال بعد دو سازمان بین‌المللی، یعنی جامعۀ ملل در ژنو و دادگاه دایم عدالت بین‌المللی[۲۰] در لاهه، تأسیس شدند. پس از ۱۹۱۹ مهم‌ترین کنگرۀ بین‌المللی صلح، نشست‌های سالانۀ فدراسیون بین‌المللی جامعۀ ملل[۲۱] در بروکسل بود که همّ خود را صرف خلع سلاح می‌کرد. همایش‌های دوجانبه و چندجانبۀ خلع سلاح سرانجام منجر‌به امضای پیمان کلاگ‌ـ بریان[۲۲] (۱۹۲۸) از سوی پانزده کشور شد که جنگ را به‌منزلۀ ابزار سیاسی ردّ کرده بودند. اما، سه سال بعد ژاپن (امضاکنندۀ پیمان) به منچوری[۲۳] حمله کرد، و در ۱۹۳۵ ایتالیا نیز به اتیوپی هجوم بُرد. وحشت ناشی از جنگ جهانی دوم و پیامدهای اقتصادی و اجتماعی و اختراع و ساخت سلاح‌های هسته‌ای، تلاش جهانی را برای برقراری صلح از طریق سازمان ملل تشدید کرد. هم‌اکنون چندین سازمان بین‌المللی صلح با هدف مشترک صلح جهانی تأسیس شده‌‌اند، که مهم‌ترین آن‌ها دفتر بین‌المللی صلح[۲۴] در اوایل دهۀ ۱۹۶۰ است. این سازمان در ۱۹۸۴ با کنفدراسیون بین‌المللی خلع سلاح و صلح[۲۵] ادغام شد و اکنون دارای ۱۶۹ سازمان بین‌المللی، ملی و محلی صلح‌طلب است. کنفرانس‌های اخیر شامل نشست ۱۴۹ عضو کمیتۀ ژنو (۱۹۸۹) در پاریس است که بر ممنوعیت کاربرد سلاح‌های شیمیایی در جنگ تأکید کرد و خواستار خلع سلاح عمومی و کامل شد.
- ↑ Pacifism
- ↑ arbitration
- ↑ mediation
- ↑ League of Nations
- ↑ United Nations
- ↑ International Court of Justice
- ↑ Universal Peace Congress
- ↑ Crimean War
- ↑ U.S Civil War
- ↑ Charles Lemonnier
- ↑ Geneva
- ↑ International League of Peace and Liberty
- ↑ (Franco-Prussian War (1870-71
- ↑ David Dudly Field
- ↑ Western Hemisphere
- ↑ Pan-American Conference
- ↑ World Columbian Exposition
- ↑ International Court of Arbitration
- ↑ Hague Tribunal
- ↑ Permanent Court of International Justice
- ↑ International Federation of League of Nations
- ↑ Kellogg-Briand Pact
- ↑ Manchuria
- ↑ International Peace Bureau
- ↑ Confederation for Disamament and Peace