انرژی تابشی

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
(تغییرمسیر از Radiant energy)

انرژی تابِشی (radiant energy)
انرژیِ دریافتی به‌صورتِ امواجِ الکترومغناطیسی. قرارگرفتنِ مداوم در برابر دو نوع از انرژیِ تابشی، نورِ فرابنفش و تابش یونَندِه، سرطان‌زاست. قرارگرفتن تکراری و مداوم در برابر پرتوهای فرابنفش ناشی از خورشید موجب جهش‌هایی در دی‌اِن‌اِی می‌شود و در نهایت آن‌ها را برای ابتلا به سه نوع سرطان پوست مستعد می‌سازد. همانطور که انتظار می‌رود، ابتلا به سرطانِ پوست ناشی از پرتو فرابنفش در بین کشاورزان، ماهی‌گیران، و شیفتگانِ حمامِ آفتاب بسیار شایع است. میزانِ خطر ابتلا به مدت‌زمان قرارگرفتن در معرض پرتو و مقدار رنگ‌دانه‌های مِلانینِ پوست بستگی دارد که پرتوهای فرابنفش را جذب می‌کنند. سیاه‌پوستان با ملانین فراوانی که در پوستشان دارند محافظت می‌شوند، اما مقدار ملانین محافظ پوست سفیدپوستان و زال‌ها بسیار کم است یا این‌که ملانینی ندارند. تأثیرات سرطان‌زایی تابشِ یونَنده ابتدا در نتایجِ ناشی از پرتوگیری نابه‌جایِ معدنچیانِ قدیمیِ اورانیوم و پزشکانی که نخستین‌بار از دستگاه‌های پرتو ایکس در مقاصد تشخیصی استفاده می‌کردند و از خطرهای آن برای سلامتی بی‌خبر بودند، نمایان شد. درحال حاضر، با اطلاعات دقیق‌تری که درخصوص کاربرد پرتودرمانی به‌دست آمده است و نیز براثر احتیاط در کانونی‌کردن تابه‌های پرتوزا و حفاظت مؤثر از بافت‌های طبیعی مجاور پرتو، عوارضِ ویرانگر کمتر شده‌اند. با این حال، خطرهای ناشی از قرارگیری در معرض تابش یونَنده با نمایان شدن بیماری نئوپلاستیک در نتیجۀ پرتودرمانی و رهاشدن مقادیر فراوان تابش در محیط، به‌سبب بمباران اتمی هیروشیما و ناگازاکی در ژاپن و سانحۀ نیروگاه هسته‌ای چرنوبیل در اوکراین، روزبه‌روز قوت گرفته است. صورت‌های واکنش‌پذیرِ مواد شیمیاییِ سرطان‌زا و صورت واکنش‌پذیرِ اکسیژن در تابش یوننده، به‌صورت مستقیم به دی‌اِن‌اِی آسیب می‌رسانند. اگر درمانِ آسیب‌ دی‌اِن‌اِی کُند، توأم با خطا یا به‌کلی ناقص صورت گیرد و تکثیر یاخته‌ای روی دهد، آسیب شدت می‌یابد و به جهشی همیشگی و تثبیت‌شده تبدیل می‌شود.