موم

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
(تغییرمسیر از Wax)

موم (wax)

مادۀ چرب جامدی با منشأ گیاهی، حیوانی یا معدنی. انواع موم‌ها به صورت‌های گوناگون از استرها[۱]، اسیدهای چرب[۲]، الکل‌های آزاد[۳]، و هیدروکربن‌های جامد[۴] تشکیل می‌شوند. موم‌های معدنی[۵] از نفت خام به دست می‌آیند. سختی این نوع موم‌ها بسیار متفاوت است. ژلۀ نفتِ سبک[۶] (وازلین[۷]) که در پمادها به‌کار می‌رود، و موم پارافینی سخت[۸] که در ساخت شمع‌ها و کاغذهای مومی به‌کار می‌رود، از این نوع‌اند. موم‌های حیوانی[۹] عبارت‌اند از موم‌ طبیعیِ[۱۰] حاصل از زنبور عسل، لانولین (موم پشم)[۱۱]، و موم کافور[۱۲]ی حاصل از روغن عنبر ماهی[۱۳]. از این نوع موم‌ها عمدتاً در وسایل آرایشی، پمادها، و پولیش‌ها استفاده می‌کنند. نوعی موم حیوانی دیگر، پیه[۱۴]، نیز از چربی گاو و گوسفند به دست می‌آید. زمانی پیه به فراوانی برای ساخت شمع‌ و صابون به کار می‌رفت. موم آب‌بندی[۱۵] از لاک[۱۶] یا شلاک[۱۷] ساخته می‌شود. این نوع موم جسمی صمغی، و حاصل ترشحات حشرات فلس‌دار[۱۸] است. موم‌های گیاهی[۱۹]، که معمولاً پوشش ضد آب گیاهان در نواحی گرم و خشک‌اند، عبارت‌اند از موم کارنوبا[۲۰] که از برگ‌های نخل کارنوبا[۲۱] به دست می‌آید، و موم کاندلیلا[۲۲]. هر دو اجزای سازندۀ پولیش‌های سخت[۲۳]، از‌جمله واکس‌های ماشین[۲۴]اند.



  1. esters
  2. fatty acids
  3. free alcohols
  4. solid hydrocarbons
  5. mineral waxes
  6. petroleum jelly
  7. petrolatum
  8. hard paraffin wax
  9. animal waxes
  10. beeswax
  11. wool wax lanolin
  12. spermaceti
  13. sperm-whale oil
  14. tallow
  15. sealing wax
  16. lac
  17. shellac
  18. scale insects
  19. vegetable waxes
  20. Carnauba wax
  21. Carnauba palm
  22. Candelilla wax
  23. hard polishes
  24. car waxes