صفات ثانویه جنسی
صفات ثانویۀ جنسی (secondary sexual characteristic)
در زیست‌شناسی، ویژگی‌های خارجی نشان‌دهندۀ جنسیت نر یا مادۀ موجود. اندام‌های تولیدمثلی را شامل نمی‌شود. موی صورت در مردان، رشد سینه‌ها در زنان، تاج در خروس، رنگ درخشان پر و بال در بسیاری از پرندگان نر، و یال در شیرهای نر از جملۀ این صفات‌اند. در بسیاری از مواقع، این صفات آمادگی برای جفت‌گیری را به نمایش می‌گذارند و بر‌اثر انتخاب جنسی[۱] تکامل پیدا کرده‌اند. هورمون‌های جنسی نمو این صفات را تحریک می‌کنند. در انسان، تغییر در غلظت این هورمون‌ها[۲] به‌هنگام بلوغ منجربه نمو خصوصیات جنسی ثانویه فیزیکی و به تغییرات عاطفی می‌شود. هورمون‌های استروژن[۳] در زنان و تستوسترون[۴] در مردان نمو خصوصیات ثانویۀ جنسی به هنگام بلوغ را تحریک می‌کنند. تستوسترون در بیضه‌های مردان و استروژن و پروژسترون در تخمدان زنان تولید می‌شود. در زنان سینه‌ها رشد می‌کنند و لگنشان پهن‌تر می‌شود. مردان صدایشان کلفت‌تر می‌شود، موهای صورت و بدنشان رشد می‌کند، و بوی بدنشان غلیظ‌تر می‌شود. در هر دو جنس، موهای نواحی تناسلی و زیر بغل رشد می‌کنند. در هنگام بلوغ، اندام‌های تولیدمثل بر‌اثر تغییرات هورمون‌های در حال گردش رشد می‌کنند و آمادۀ تولیدمثل می‌شوند.