ابن تلمیذ، ابوالحسن هبهالله (ح ۴۶۵ـ ح ۵۴۹ق)

ابوالحسن هبةالله بن تلمیذ;
زادروز	ح ۴۶۵ق;
درگذشت	ح ۵۴۹ق
ملیت	عراقی
شغل و تخصص اصلی	پزشک و داروشناس
شغل و تخصص های دیگر	کشیش، شاعر، موسیقی دان و خوشنویس
لقب	موفق الملک، امین الدوله، سلطان الحکما
آثار	اقراباذین؛ الرساله الامینیه فی الفصد
گروه مقاله	پزشکی

ابن تِلمیذ، ابوالحسن هبةالله (ح ۴۶۵ـ ح ۵۴۹ق)

(ملقب به موفق‌الملک، امین‌الدوله و سلطان‌الحکما) طبیب، داروشناس، ادیب و منطقی مسیحی. پزشکی را در بغداد نزد هبه‌الله بن سعید فراگرفت و سپس به ایران آمد و هم زبان فارسی را فراگرفت و هم پزشکی‌اش را تکمیل کرد. سپس به بغداد بازگشت و پزشک دربار خلیفه متقی شد. در این مدت، حقوق خود را در راه علم انفاق می‌کرد و هرگز با پزشکان دیگر که با او دشمنی می‌کردند برخوردی نکرد. او را جالینوس زمان و نیز بقراط عصر خویش دانسته‌اند. علاوه‌بر پزشکی، در علومی چون طبیعیات، منطق، موسیقی و شعر نیز دست داشته است. نثر و خطی زیبا داشت و ازجمله مشهورترین شاگردان او محمد ماردینی، ابن ابی الخیر مسیحی و موفق‌الدین مطران بودند. شاگردان او مدارس پزشکی پر رونقی را در مصر و شام تأسیس کردند. ابن تلمیذ اگرچه کشیش و رئیس مجتمع مسیحی بغداد بود، اما بر احادیث نبوی در زمینۀ طب اشراف داشت و حتی شرحی بر این احادیث نوشته است. روز مرگش هیچ مسلمانی در بغداد نبود که در تشییع جنازۀ این طبیب مسیحی حاضر نشود. پس از مرگش، ثروتی کلان در کتابخانه‌ای بزرگ و بی‌نظیر برای فرزندش به ارث گذاشت. آثار و تألیفات طبّی از ابن تلمیذ به‌جا مانده است، اما بیشتر آن‌ها شامل شرح، تفسیر و تلخیص آثار بقراط، جالینوس و پزشکان معروف اسلامی از قبیل ابن ‌سینا، رازی، حنین بن اسحاق و دیگران است. برخی از این آثار عبارت‌اند از اقراباذین و الرسالة الامینیة فی الفصد.