ابوعلی دامغانی، محمد بن عیسی (۳۸۲ق ـ۹۹۲م)

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

ابوعلی دامغانی، محمد بن عیسی (  -۳۸۲ق/۹۹۲م)

وزیر و دیوان‌سالار دورۀ سامانی. از جوانی در دستگاه ابومنصور محمد بن عبدالرزاق، سپهسالار سامانیان در خراسان، پیشۀ دبیری داشت، سپس به بخارا رفت و در دربار سامانیان به ریاست دیوان رسایل منصوب شد. سالیان دراز در آن شغل بود تا در زمان فرمانروایی نوح بن منصور سامانی به وزارت رسید. در آن زمان دولت سامانی واپسین سال‌های اقتدار خود را می‌گذراند و در ولایات مدعیان قدرت سر برآورده بودند؛ درآمد دولت کاهش یافته بود و وزیران اقتداری نداشتند. با این همه ابوعلی کوشید کارها را به سامان آورد، اما به سبب جنگ‌های داخلی و کشمکش بر سر قدرت در بخارا کاری از پیش نبرد و پس از مدت کوتاهی برکنار شد. در ۳۸۰ق بغراخان، فرمانروای ایلک‌خانیان، بخارا را تصرف کرد و نوح بن منصور به ناچار گریخت. بغراخان در بازگشت، ابوعلی دامغانی را با خود به سمرقند برد. وی همان‌جا بود تا اندکی بعد درگذشت. ابوعلی در خوشنویسی، بلاغت، و کتابت چیره‌دست بود. خود شعر می‌سرود، دوستدار ادب بود و ادیبان را می‌نواخت.