سرخه، شهرستان: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{الگو: جعبه اطلاعات شهر ایران|نام فارسی=|نام لاتین=Sorkheh|نام قدیمی=|نام دیگر=|استان=سمنان|شهرستان=|بخش=مرکزی، و هفدر|موقعیت=مناطق شمالی ایران، نیمۀ غربی استان سمنان، حد فاصل استانهای تهران و اصفهان|جمعیت=15,523نفر (1395ش)|نوع اقلیم=در شمال معتدل و نیمهخشک و در مناطق مرکزی تا جنوب گرم و خشک|ارتفاع از سطح دریا=۱,100متر|تولیدات و صنایع مهم=تولید مصالح ساختمانی (گچ و آجر و قیر)؛ صیفیجات و میوههای جالیزی، غلات، انار، پنبه، زیتون و پسته|برخی بناهای مهم=کاروانسرای لاسگرد؛ خانۀ حاج حشمت اللشکر؛ مسجدجامع و مسجد چهلستون؛ آرامگاه شیخ محمود مزدقانی؛ آرامگاه شیخ علاءالدوله سمنانی|شهر ها و آبادی های مهم=شهر سرخه}} | |||
سرخه، شهرستان (County) Sorkheh | سرخه، شهرستان (County) Sorkheh | ||
| خط ۵: | خط ۷: | ||
شهرستان کنونی سرخه متشکل است از 2 بخش، 4 دهستان و 1 شهر: بخش مرکزی (مشتمل بر دهستانهای لاسگرد و امامزاده عبدالله، به مرکزیت شهر سرخه)، و بخش هفدر (مشتمل بر دهستانهای هفدر و مؤمنآباد، به مرکزیت روستای مؤمنآباد). براساس سرشماری سراسری سال 1395ش، جمعیت سرخه 15,523نفر بوده، که از این مقدار بیشتر از 64درصد ساکن شهر سرخه و حدود 36درصد روستانشین بودهاند. شهرستان سرخه در شرق با [[سمنان، شهرستان|شهرستان سمنان]]، در جنوب با [[اصفهان، استان|استان اصفهان]]، در غرب با شهرستان آرادان، در شمال با [[تهران، استان|استان تهران]]، و در شمال شرقی با شهرستان مهدیشهر محدود شده است. | شهرستان کنونی سرخه متشکل است از 2 بخش، 4 دهستان و 1 شهر: بخش مرکزی (مشتمل بر دهستانهای لاسگرد و امامزاده عبدالله، به مرکزیت شهر سرخه)، و بخش هفدر (مشتمل بر دهستانهای هفدر و مؤمنآباد، به مرکزیت روستای مؤمنآباد). براساس سرشماری سراسری سال 1395ش، جمعیت سرخه 15,523نفر بوده، که از این مقدار بیشتر از 64درصد ساکن شهر سرخه و حدود 36درصد روستانشین بودهاند. شهرستان سرخه در شرق با [[سمنان، شهرستان|شهرستان سمنان]]، در جنوب با [[اصفهان، استان|استان اصفهان]]، در غرب با شهرستان آرادان، در شمال با [[تهران، استان|استان تهران]]، و در شمال شرقی با شهرستان مهدیشهر محدود شده است. | ||
شهرستان سرخه با مساحت حدود ۹,۲۲۲کیلومترمربع و متوسط ارتفاع | شهرستان سرخه با مساحت حدود ۹,۲۲۲کیلومترمربع و متوسط ارتفاع 1,100متر از سطح دریا، به دلیل واقع شدن بین ارتفاعات البرز در شمال و کویر لوت در جنوب دارای دو نوع اقلیم متفاوت است: در شمال معتدل و نیمهخشک و در مناطق مرکزی تا جنوب گرم و خشک. مردم این شهرستان شیعۀ دوازدهامامیاند و به گویش سرخهای (از زیرمجموعههای زبان کومشی، از شاخههای زبانهای ایرانی شمال غربی)، سخن میگویند. اقتصاد این شهرستان به ترتیب برپایۀ مشاغل مربوط به صنعت و معدن، کشاورزی و دامداری، و صنایع دستی میچرخد. شهرستان سرخه رتبۀ اول پرورش طیور را در استان دارد. در سطح شهرستان چندین منطقه و شهرک صنعتی فعالیت دارد که عمدتاً مختص تولید مصالح ساختمانی (گچ و آجر و قیر) و همچنین نمک و سولفات سدیم<ref>Sodium sulfate</ref> هستند. تولید مصنوعات دستی چون قالی، گلیم، جاجیم، پارچه، خورجین و همچنین سفالگری و منبتکاری در میان اهالی شهرستان و خاصه روستانشینان رونق دارد. بیش از 40درصد معادن استان سمنان در شهرستان سرخه قرار دارد که شامل حدود 40 واحد معدنی فعال (عمدتاً گچ، نمک، سولفات سدیم، [[سیلیس]]، [[زیولیت|زئوليت]] و بنتونيت<ref>Bentonite</ref>) با بیش از 9هزار میلیون تن استخراج سالیانه از این معادن میشود. مهمترین تولیدات زراعی و باغی سرخه صیفیجات و میوههای جالیزی، غلات، انار، پنبه، زیتون و پسته است. | ||
برخی از آثار تاریخی شهرستان سرخه که در فهرست آثار ملی ایران ثبت شدهاند: کاروانسرای لاسگرد از آثار دورۀ صفوی، خانۀ حاج حشمت اللشکر در شهر سرخه از آثار دورۀ [[قاجاریه، سلسله|قاجار]]، آبانبار و حمام بیرون دژ در محلۀ بیرون دژ و در کنار مصلای شهر سرخه از آثار دورۀ قاجار، مسجدجامع و مسجد چهلستون در شهر سرخه مربوط به دورههای [[صفویه]] و [[زندیه]]، آرامگاه شیخ محمود مزدقانی در روستای مؤمنآباد از آثار دورۀ [[ایلخانان]]، آرامگاه شیخ علاءالدوله سمنانی در روستای صوفیآباد (دهستان لاسگرد) از آثار دورۀ ایلخانان، و بقعۀ امامزاده چهار تنِ روستای ایچ<ref>Ij</ref> (دهستان لاسجرد) از آثار دورۀ قاجار. | برخی از آثار تاریخی شهرستان سرخه که در فهرست آثار ملی ایران ثبت شدهاند: کاروانسرای لاسگرد از آثار دورۀ صفوی، خانۀ حاج حشمت اللشکر در شهر سرخه از آثار دورۀ [[قاجاریه، سلسله|قاجار]]، آبانبار و حمام بیرون دژ در محلۀ بیرون دژ و در کنار مصلای شهر سرخه از آثار دورۀ قاجار، مسجدجامع و مسجد چهلستون در شهر سرخه مربوط به دورههای [[صفویه]] و [[زندیه]]، آرامگاه شیخ محمود مزدقانی در روستای مؤمنآباد از آثار دورۀ [[ایلخانان]]، آرامگاه شیخ علاءالدوله سمنانی در روستای صوفیآباد (دهستان لاسگرد) از آثار دورۀ ایلخانان، و بقعۀ امامزاده چهار تنِ روستای ایچ<ref>Ij</ref> (دهستان لاسجرد) از آثار دورۀ قاجار. | ||