آوند چوبی

آوند چوبی (xylem)
بافت ترابری در گیاهان آوندی. وظیفۀ اصلی آن هدایت آب و مواد غذایی محلول از ریشه به بخش‌های دیگر گیاه است. آب در نهایت بر اثر تعرّق از برگ خارج می‌شود (← برگ). آوند چوبی از انواع متفاوتی از یاخته‌ها تشکیل شده است. یاخته‌هایی طویل، باریک، و معمولاً مرده با نام تراکئید، سخت آگنه (اسکلرانشیم)، یاخته‌های پارانشیمی با دیوارۀ نازک، و عناصر آوندی هادی از آن جمله‌اند. تعرق خروج آب از برگ گیاه به اتمسفر به حالت بخار است. خروج آب از برگ، حرکت آب و مواد معدنی را در آوندهای چوبی برقرار می‌کند. این امر از آن‌رو اهمیت دارد که بسیاری از یاخته‌های گیاهی به مواد معدنی نیاز دارند. بافت‌ آوند چوبی معمولاً در نزدیکی بافت ترابری دیگری با نام آوند آبکشی قرار دارد. وظیفۀ بافت اخیر ترابری قندها و آمینواسیدها است (← پروتئین‌). در گیاهان غیرچوبی، آوند آبکشی و آوند چوبی به صورت دسته‌ای یافت می‌شوند. این دسته‌ها را در برگ رگبرگ می‌نامند. در اغلب نهان‌دانگان (گیاهان گل‌دار)، آب از طریق عناصر آوندی حرکت می‌کند. اغلب بازدانگان و سرخسیان فاقد عناصر آوندی و برای هدایت آب به تراکئیدها وابسته‌اند. گیاهان غیرچوبی فقط آوند چوبی نخستین دارند که از پروکامبیوم حاصل می‌شود، در حالی‌که در درختان و درختچه‌ها، آوند چوبی پسین جانشین بخش اعظم آوندهای چوبی نخستین می‌شود. آوندهای چوبی پسین نتیجۀ رشد پسین، حاصل از فعالیت کامبیوم آوندی‌اند. دیواره‌های یاخته‌ای آوند چوبی پسین براثر رسوب لیگنین ضخیم‌ و باعث استحکام گیاه می‌شوند. نیز ← چوب

---