ابن خاتون، محمد بن علی ( ـ۱۰۶۵/۱۰۵۹ق)

محمد بن علی بن خاتون;
درگذشت	۱۰۶۵/۱۰۵۹ق
ملیت	ایرانی
شغل و تخصص اصلی	عالم و دولتمرد
شغل و تخصص های دیگر	ادیب، مترجم و شاعر
آثار	ترجمۀ قطب‌شاهی/ شرح اربعین که ترجمۀ فارسی اربعین شیخ‌بهایی است (۱۲۷۵ و ۱۳۰۸ق)؛ توضیح‌الاخلاق عبدالله شاهی که شرح فارسی اخلاق ناصری است؛ حاشیه بر بخشی از اصول کافی؛ شرح جامع عباسی در فقه به فارسی؛ کتابی در امامت به فارسی؛ دیوان اشعار
گروه مقاله	ادبیات فارسی
خویشاوندان سرشناس	شیخ بهایی (دایی)

(نام کامل: شمس الدین محمد بن علی بن محمد بن محمد بن خاتون) عالم، ادیب، مترجم، شاعر و دولتمرد ایرانی. مشهورترین عضو خاندان ابن خاتون است. کودکی و نوجوانی‌اش را در مشهد گذراند و از شاگردان شیخ بهایی و نیز خواهرزادۀ او بود. با تسلط‌یافتن ازبکان بر خراسان، به حیدرآباد دکن رفت (۱۰۰۹ق) و در زمرۀ خواص و ملازمان سلاطین قطب‌شاهی درآمد. در ۱۰۲۴ق به سفارت از طرف سلطان محمد قطب‌شاهی به نزد شاه‌عباس صفوی رفت. پس از بازگشت، به جانشینی محمد پیرزاد به سِمَت‌های پیشوایی و دبیری و نیابت سلطان عبدالله قطب‌شاه منصوب شد و بیست سال این سِمَت‌ها را عهده‌دار بود. در این دوره افزون بر تدریس و تشویق و حمایت از مؤلفان، چندین مدرسه، بیمارستان و مسجد را تأسیس و بازسازی کرد. ابن طیفور و محمد بن شرف حسینی جزایری از‌جمله شاگردان او بودند. ابن خاتون با علومی چون حدیث، فقه، ریاضی و شعر آشنایی داشت. از آثارش: ترجمۀ قطب‌شاهی/ شرح اربعین که ترجمۀ فارسی اربعین شیخ‌بهایی است (۱۲۷۵ و ۱۳۰۸ق)؛ توضیح‌الاخلاق عبدالله شاهی که شرح فارسی اخلاق ناصری است؛ حاشیه بر بخشی از اصول کافی؛ شرح جامع عباسی در فقه به فارسی؛ کتابی در امامت به فارسی؛ دیوان اشعار که شامل غزلیات و رباعیات اوست.