ابن عمید، ابوالفتح (قم ۳۳۷ـ۳۶۶ق)

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

ابن عَمید، ابوالفتح (قم ۳۳۷ـ۳۶۶ق)

(یا: ابن العمید؛ شهرت علی بن محمد، ملقب‌ به‌ ذوالکفایتین)‌ دبیر و وزیر آل‌بویه. پسر ابوالفضل‌ ابن‌ عمید بود و نزد پدر‌ و ابن فارس‌ ادب‌ آموخت‌. در ۳۵۸ق، رکن‌الدوله دیلمی وی را برای فرونشاندن شورش‌ مردم‌ قزوین‌ فرستاد. سال‌ بعد همراه‌ پدرش‌ به‌ جنگ‌ با حسنویه‌ کُرد رفت‌ و با مرگ‌ پدر، با حسنویه‌ صلح‌ کرد. پس‌ از بازگشت‌ به‌ ری‌، رکن‌الدولۀ‌ دیلمی‌ وی‌ را به‌ وزارت‌ خویش‌ منصوب‌ کرد. رکن‌الدوله‌ در ۳۶۴ق، او را همراه‌ پسر خود، عضدالدوله،‌ برای‌ یاری‌ بختیار، امیر آل‌بویه،‌ در عراق بر‌ضد ترکان‌، بدان‌جا فرستاد. عضدالدوله‌ بر امور عراق مسلط‌ شد و گویا می‌خواست‌ که‌ ابن عمید را به‌ وزارت‌ برگزیند. در همین‌ سال‌ به‌ کوشش‌ ابن عمید و ابوجعفر عُتبی،‌ وزیر سامانی‌، دو دولت‌ آل‌بویه‌ و سامانی‌ پس‌ از سال‌ها جنگ‌ و کشمکش‌، صلح‌ کردند. پس از‌ وفات‌ رکن‌الدوله‌ در ۳۶۶ق، مؤیّدالدوله‌ دیلمی‌ در ری‌ به‌ امارت‌ نشست‌ و ابن ‌عمید را در مقام‌ وزارت‌ نگاه‌ داشت‌. اما بدگمانی‌ ابن عمید به‌ صاحب‌ بن‌ عبّاد، دبیر خاص‌ مؤیدالدوله‌، و نفوذ ابن عمید در سران‌ لشکری‌ و کشوری‌، مؤیدالدوله‌ را بیمناک‌ کرد و او با کسب‌ موافقت‌ عضدالدوله، رئیس خاندان‌ آل‌بویه‌، در همان‌ سال‌ (۳۶۶ق) ابن عمید را دستگیر و شکنجه‌ کرد و کشت‌. شکنجۀ‌ ابن عمید احتمالاً برای‌ دست‌یافتن‌ به‌ اموال‌ پنهان‌ خانوادگی‌ بوده‌ است‌. ابوالفتح‌ ابن عمید در ادب‌ و سیاست‌ به‌ پای‌ پدرش‌ نرسید. اشعاری‌ از او باقی‌ مانده‌ است‌.