ابوالفرج اصفهانی (اصفهان ۲۸۴ـ ح۳۶۳ق)

ابوالفرج اصفهانی
زادروز	اصفهان ۲۸۴ق
درگذشت	ح۳۶۳ق
ملیت	عرب زبان ایرانی
شغل و تخصص اصلی	ادیب، شاعر و موسیقی‌دان
شغل و تخصص های دیگر	مورخ
آثار	کتاب الاغانی؛ مقاتل الطالبیین؛ الاماء الشواعر
گروه مقاله	ادبیات عرب

ابوالفَرَج اصفهانی (اصفهان ۲۸۴ـ ح۳۶۳ق)
(ابوالفرج علی بن حسین بن محمد) ادیب، مورخ، موسیقی‌دان و شاعر عرب زبان ایرانی. در کوفه و بغداد از معلمی چون طبری، تاریخ و الهیات، از ابن انباری، نحو و حدیث، و از ابن دُرَید، فقه‌اللغه آموخت و حسن بن محمد مُهَلَّبی، وزیر معزالدوله، ذوق موسیقی را در وی پرورش داد. ابوالفرج شیعۀ زیدی بود، حافظه‌ای خارق‌العاده و مطالعاتی وسیع داشت، و با بسیاری از علوم زمان خود آشنا بود. درباریان شعر دلنشین او را می‌ستودند و از هزل گزنده‌اش بیم داشتند. مشهورترین اثر او کتاب الاغانی، در شرح احوال و انساب شعرا و مغنّیان و موسیقی‌دانان عرب، است که با شرح و معرفی ۱۰۰ صوت (لحن) برگزیده برای هارون‌الرشید آغاز می‌شود. از دیگر آثار باقی‌ماندۀ منسوب به او است: مقاتل الطالبیین، در شهادت اعقاب ابوطالب عموی پیامبر؛ الاماء الشواعر، دربارۀ کنیزان شاعر. کتاب مقاتل او تاریخی مستند و منتظم دربارۀ مخالفت شیعه با حاکمان دولت اسلامی است.