اسلوواکی

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
اسلوواکی
نام فارسی اِسلوواکی
نام لاتین Slovakia
نظام سیاسی جمهوری چندحزبی با یک مجلس قانون‌گذاری
جمعیت 5,435,273 نفر
موقعیت اروپای مرکزی
پایتخت براتیسلاوا
تراکم نسبی (نفر در کیلومتر مربع) 110/8
رشد سالانه (درصد) صفر
شهرهای اصلی براتیسلاوا، بانسکابیستریتسا، کوشیتسه، نیترا، پرشو، ژیلینا
زبان اسلواکیایی
دین مسیحیت
مساحت (کیلومتر مربع) 49035

اِسلوواکی (Slovakia)

اِسلوواکی

موقعیت. کشور جمهوری اسلوواکی در اروپای مرکزی و بین کشورهای لهستان در شمال، اوکراین در شرق، مجارستان در جنوب، اتریش در غرب، و چک در شمال غربی جای دارد. این کشور که در ۱۹۹۳ از تجزیۀ کشور چکوسلوواکی تشکیل شده است ۴۹,۰۳۵ کیلومتر مربع مساحت دارد و پایتخت آن شهر براتیسلاوا[۱] است.

سیمای طبیعی. اسلوواکی سرزمینی کوهستانی است و خط‌الرأس کوه‌های کارپات[۲]، در شمال، مرز این کشور با لهستان را تشکیل می‌دهد و رود بزرگ دانوب، در جنوب، بخشی از خاک این کشور را از مجارستان جدا می‌کند. رشته‌کوه‌های تاترا[۳]، که بخش جنوبی کوه‌های کارپات محسوب می‌شوند و به معدن‌کو‌ه[۴]های اسلوواکی معروف‌اند، در نواحی مرکزی کشور جا دارند. کوه گرلاکوفسکی[۵]، نزدیکِ مرز لهستان و در کوه‌های کارپات با ۲,۶۵۵ متر ارتفاع، بلندترین نقطۀ این کشور محسوب می‌شود. کوه‌های کارپات، یا ارتفاعات شمالی کشور، سراسر پوشیده از جنگل است و نواحی جنوبی آن، که بخشی از جلگۀ بزرگ و حاصل‌خیز مجارستان است، از کشتزار‌های وسیعی تشکیل یافته که با رود دانوب و ریزابه‌های متعدد آن مشروب می‌شوند. اسلوواکی سرزمینی پرآب است و علاوه ‌بر رود بزرگ دانوب، که از مرز جنوب غربی این کشور می‌گذرد، رودخانه‌های موراوا[۶] در مرز اتریش، واخ[۷]، نیترا[۸]، هورن[۹]، توریسا[۱۰]، و اوندووا[۱۱] و نیز بسیاری رودهای دیگر که همگی به رودخانۀ بزرگ دانوب می‌ریزند، شبکۀ زهاب‌های این کشور را تشکیل می‌دهند. کشور اسلوواکی به هشت استان تقسیم می‌شود و شهرهای مهم آن عبارت‌اند از براتیسلاوا، بانسکابیستریتسا[۱۲]، کوشیتسه[۱۳]، نیترا، پرشو[۱۴]، و ژیلینا[۱۵]. این کشور اقلیم قاره‌ای مرطوب دارد و تابستان‌های آن گرم و زمستان‌هایش سرد و یخبندان است. بارندگی‌های آن، که بیشتر با طوفان‌های تندری همراه است، غالباً در تابستان روی می‌دهد. پاییز خشک و آفتابی و بارندگی‌های کوتاه توأم با رعد و برق از ویژگی‌های بهار آن است. میانگین دمای شهر براتیسلاوا در دی ماه حدود ۱- درجۀ سانتی‌گراد است و در تیر ماه به حدود ۱۹ درجۀ سانتی‌گراد می‌رسد و میانگین بارندگی آن ۶۴۹ میلی‌متر است.

اقتصاد. با این‌که کمتر از یک‌سوم از سرزمین‌ اسلوواکی قابل کشت است، ولی کشاورزی در اقتصاد آن نقش مهمی دارد و گندم، جو، چغندرقند، و سیبزمینی از عمدهترین فرآوردههای آن بهشمار میآیند و گوسفند و گاو و خوک دامهای آن را تشکیل میدهند. جنگلداری از اهمیت ویژهای برخودار است و آهن، مس، روی، منگنز، و سرب منابع زیرزمینی در حال بهرهبرداری این کشور را تشکیل میدهند. زغالسنگ کشور اسلوواکی نامرغوب است و بیشتر به مصرف نیروگاههای حرارتی میرسد و نیروی برقابی (هیدروالکتریک) مکمل آن است. کارخانهها و کارگاههای صنعتی اسلوواکی پیرامون شهرهای براتیسلاوا و کوشیتسه متمرکزند و بزرگترین منبع اقتصادی کشور را تشکیل میدهند.

حکومت و سیاست. نوع حکومت اسلوواکی جمهوری چندحزبی با یک مجلس قانونگذاری، به نام مجلس شورای ملی، است. مجلس مزبور از ۱۵۰ نماینده که برای چهار سال انتخاب میشوند تشکیل شده و رئیسجمهور این کشور برای یک دورۀ پنجساله برگزیده میشود و رهبر حزب اکثریت مقام اجرایی نخستوزیری و تشکیل هیئت دولت را برعهده دارد.

مردم و تاریخ. جمعیت اسلواکی حدود ۵,۴۳۵,۲۷۳ نفر است (۲۰۱۱) و تراکم نسبی آن به ۱۱۰.۸ نفر در کیلومتر مربع میرسد. رشد سالانۀ آن صفر است و تقریباً ۸۶ درصد از مردم این کشور را اسلوواکیها تشکیل دادهاند، ۶۰ درصدشان مسیحی و پیرو کلیسای کاتولیکاند و ۵۵ درصد از آنان در شهرها بهسر میبرند. زبان رسمی این کشور اسلواکیایی است و میانگین امید به زندگی در این سرزمین ۷۲ سال است و ۹۹ درصد از بزرگسالان آن باسوادند. ایلیریها، سلتها، و ژرمنها ساکنان اولیۀ سرزمینیاند که امروز به اسلوواکی معروف است و اسلوواکها، که تیرهای از قوم اسلاوند، بین قرنهای ۶ و ۷م به این سرزمین مهاجرت کردند. اسلوواکی در قرن ۹م ضمیمۀ امپراتوری موراوی شد و مردم آن به مسیحیت گرویدند. این سرزمین پس از سقوط امپراتوری موراوی مدتهای طولانی تحت استیلای مجارستان قرار گرفت. با فروپاشی امپراتوری اتریش و مجارستان (۱۹۱۸) دو ملت اسلوواک و چک با هم متحد شدند و جمهوری چکسلوواکی را تشکیل دادند و توماس مازاریک را بهمنزلۀ نخستین رئیسجمهور خود برگزیدند. آلمان در مارس ۱۹۳۹، بوهم و موراوی را تصرف کرد و بدینترتیب اسلوواکی به تحتالحمایگی آلمان نازی درآمد. در جنگ جهانی دوم جزء نیروهای محور قرار گرفت و در ۱۹۴۴ بهوسیلۀ ارتش سرخ اتحاد جماهیر شوروی اشغال شد. پس از پایان جنگ مجدداً در جمهوری چکسلوواکی ادغام گردید و دولتی کمونیست زمام امور کشور را دردست گرفت. با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و آزادشدن کشورهای اروپای شرقی (۱۹۹۱)، دامنۀ اختلاف میان چکها و اسلوواکها بالا گرفت و کشور چکسلوواکی به دو کشور کوچک اسلوواکی و چک تقسیم شد و جمهوری اسلوواکی در اول ژانویۀ ۱۹۹۳ به استقلال رسید.

 


  1. Bratislava
  2. Carpath
  3. Tatra
  4. Ore Mts
  5. Gerlachovsky
  6. Morava
  7. Vah
  8. Nitra
  9. Horn
  10. Torysa
  11. Ondova
  12. Banska Bystrica
  13. Kosice
  14. Prešov
  15. Zilina