اعتصاب

اِعتصاب (strike)

امتناع جمعیِ کارکنان از کارکردن در شرایطی که کارفرما مقرر داشته است. اعتصاب به علت‌های گوناگون برپا می‌شود، ازجمله به‌علت اختلاف بر سر دستمزد و شرایط استخدام، همدردی با سایر کارگران اعتصابی، کشمکش‌های حقوقی بین دو اتحادیه یا با اهداف صرفاً سیاسی. اعتصاب‌هایی که به تأیید اتحادیه مرکزی نرسیده باشند (اعتصاب خودسرانه)، ممکن است علاوه‌بر مخالفت با کارفرما به مخالفت با رهبری اتحادیه نیز سوق داده شوند. تقریباً در همۀ کشورهای صنعتی حق اعتصاب برای کارگران به رسمیت شناخته شده است، اگرچه در برخی از این کشورها کوشش برای حل اختلاف قبل از اقدام به اعتصاب ضروری است و در برخی کشورها هم اعتصاب‌های صرفاً سیاسی و اعتصاب کارمندانِ دولت ممنوع است. انواع و اهداف اعتصاب‌ها و فراوانی آن‌ها به عوامل گوناگونی نظیر نظام سیاسی هر کشور، تاریخ آن، و نقش اتحادیه‌های کارگری بستگی دارد. در اغلب موارد، هدف از اعتصاب یا تهدید به آن تحمیل هزینه بر کارفرما، در صورت موافقت‌نکردن با دستمزد درخواستی یا تقاضاهای دیگر از سوی اتحادیه است. در برخی کشورها، نظیر ژاپن، اعتصاب‌های کارگری برای ایجاد وقفۀ طولانی در تولید نیست و بیشتر به تظاهرات شبیه است. در برخی کشورهای اروپای غربی نیز گاه اعتصاب‌ها انگیزۀ سیاسی داشته و از آگاهی طبقاتی عمومی کارگران ناشی می‌شوند. در کشورهایی که حکومت‌ آن‌ها گرایش شدید سوسیالیستی دارند، ممکن است اعتصاب‌هایی برای مخالفت با دولت و خط‌مشی آن برپا شوند.