اقاقیا

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

اَقاقیا (acacia)

اَقاقيا

(یا: آکاسیا) گروه بزرگی از گیاهان درختچه[۱]ای و درختی. این گروه درختان خاردار[۲] ساوانا[۳]ی افریقا و درخت صمغ عربی[۴] (Acacia Senegal) در شمال افریقا، و چندین گونه در امریکای شمالی، جنوب غربی ایالات متحده، و مکزیک را دربر می‌گیرد. درخت مقاوم اقاقیا[۵] همان اقاقیای دروغین[۶] (Robinia pseudacacia)، از تیرۀ پروانه‌آسایان[۷]، است. اقاقیای حقیقی[۸]، جنس[۹] آکاسیا (Acacia)، متعلق به تیرۀ بقولات[۱۰]، در مناطق گرم جهان، به‌ویژه در استرالیا، یافت می‌شوند. اقاقیای صدبرگ (Acacia dealbata) در برخی از مناطق فرانسه و کشورهای اروپاییِ دارای آب و هوای گرم می‌روید و از طریق همین کشورها وارد ایران شده است. خاستگاه این گونه استرالیاست. گل‌های معطّر خوشه‌ای، پرکرک، و زردرنگ این گیاه زیبایی فوق‌العاده‌ای دارد. گل‌فروشی‌ها این گیاه را با نام میموزا[۱۱] می‌فروشند. از گل‌های این گیاه نیز عطری به‌همین نام می‌گیرند. برگ‌های گیاهان این جنس معمولاً شانه‌ای دو ردیفه‌اند، برگچه[۱۲]ها در دو طرف ساقه قرار دارند و ساقه‌ها نیز در دو طرف ساقه‌ای بزرگ‌تر می‌رویند. گل‌ها خوشه‌ای، متراکم، و کپه‌مانندند. این درخت در نوار ساحلی دریای خزر کاشته شده است. در امریکا، میوۀ آکاسیای خوراکی[۱۳] مصرف غذایی دارد. در جزایر موریس[۱۴] و رئونیون[۱۵]، از برگ‌های گونه‌ای از آکاسیا، Acacia lebbek، برای ساخت صابون استفاده می‌کنند. گونۀ کِرِت (اقاقیای عربی) (Acacia arabica) در صنعت چرم‌سازی کاربرد دارد و از آن صمغ عربی[۱۶] تهیه می‌کنند. صمغ سنگال[۱۷] از آکاسیای سنگالی (Acacia senegal) به‌دست می‌آید. داروی کاد هندی[۱۸] از گونۀ کات گلابی (Acacia catechu) تهیه می‌شود.

 


  1. shrub
  2. thorn trees
  3. savannah
  4. gum arabic tree
  5. acacia
  6. false acacia
  7. Papilionoideae
  8. tru acacia
  9. genus
  10. Leguminosae family
  11. mimosa
  12. leaflet
  13. edible acacia
  14. Mauritius
  15. Réunion
  16. gum arabic
  17. gum senegal
  18. catechu