الازهر

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

اَلْاَزْهَر

اَلْاَزْهَر
اَلْاَزْهَر
اَلْاَزْهَر
اَلْاَزْهَر

(یا: جامع‌‌الْاَزْهر) مسجد و دانشگاهی دینی و مشهور در قاهره و قدیمی‌ترین دانشگاه اسلامی مصر. مسجد آن را در ۳۵۹ق/۹۷۰م ابوالحسن جوهر صقلی یا جوهر یونانی، کاتب و سردار معروف المعز لِدین‌الله خلیفۀ فاطمی مصر، پس از غلبه بر احمد بن علی اخشیدی، بنا نهاد و پس از دو سال به پایان رساند و به الازهر موسوم شد. شاید این نام‌گذاری به نام حضرت فاطمۀ زهرا (س)، که فاطمیان خود را از نسل او می‌دانستند، صورت گرفته باشد. مدرسۀ الازهر نیز در ۳۷۸ق/۹۸۸م و در خلافت ابومنصور نزار بن معز فاطمی ساخته و به مسجد الازهر متصل شد. مدرسۀ الازهر در دورۀ فاطمیان آموزشگاه تعالیم شیعیان اسماعیلی بود. ممالیک بحری و برجی، اعتبار آن را احیا کردند و در دورۀ عثمانی‌ها به بزرگ‌ترین مرکز آموزش علوم اسلامی و همچنین آموزش زبان و ادبیات عرب تبدیل شد. مسجد الازهر در شورش مردم قاهره علیه ناپلئون، در اکتبر ۱۷۹۸، کانون اصلی مقاومت و اجتماع مردم بود. ناپلئون پس از گلوله‌باران‌های شدید توپخانه و قتل عام هزاران تن از حاضران در مسجد، آن را به تصرف درآورد. شیوخ الازهر در ۱۸۰۴ از رهبران شورش مردم قاهره علیه ممالیک تحت‌الحمایۀ فرانسه و انگلیس بودند. مجمع شیوخ الازهر پس از فرار ممالیک از قاهره محمد علی پاشا، سرکردۀ جنگجویان آلبانیایی مقیم مصر، را که از جنگ با مردم خودداری کرده بود به نیابت حکومت برگزیدند. الازهر در سال‌های مبارزه با استعمار انگلیس از مراکز مخالفت با انگلیسی‌ها بود. دانشگاه الازهر امروزه بزرگ‌ترین مرکز آموزش فقه و علوم اسلامی مطابق مذهب اهل سنت در مصر به‌شمار می‌آید.