الله وردی خان
اَلله‌وِردی خان ( ـ۱۰۲۳ق)
حاکم فارس و سردار قدرتمند شاه عباس اول صفوی. وی از ارامنۀ گرجستان بود و پس از اسارت در زمرۀ غلامان شاه طهماسب اول قرار گرفت و مسلمان شد و به مقام قوللر آقاسی یا ریاست غلامان خاصه رسید و بعدها به خدمت حمزه میرزا و سپس عباس میرزا درآمد. الله‌وردی خان در ۱۰۰۱ق شهر نیشابور را از ازبک‌ها گرفت و در ۱۰۰۴ق به حکومت فارس رسید و سال بعد حکومت کهگیلویه به او داده شد. وی خوانین لار را سرکوب و پرتغالی‌ها را از بحرین بیرون کرد و در سال‌های ۱۰۱۱ق تا ۱۰۱۵ق در جنگ با دولت عثمانی شرکت داشت و در گرفتن شهرهای ایران از دست نیروهای عثمانی دلیری‌های فراوان از خود نشان داد. الله‌وردی خان در ۱۰۱۴ق به امیرالامرایی کل سپاه شاه عباس برگزیده شد. در اصفهان درگذشت و پیکرش در جوار آستان حضرت رضا (ع) در مقبره‌ای که خود ساخته بود، به‌خاک سپرده شد. بعضی از آثار دورۀ صفویه نظیر پل الله‌وردی خان بر زاینده‌رود اصفهان و مدرسه خان در شیراز به‌دستور او ساخته شده است. ملاصدرا (صدرالمتألّهین شیرازی)، فیلسوف معروف دوره صفوی به دعوت او از کهک قم به شیراز آمد و به تدریس در مدرسۀ خان پرداخت.