الهیات

الهیات (theology)
مطالعه و بررسی مباحث مربوط به خداشناسی و یا کلاً دین‌پژوهی. این اصطلاح در گذشته در مقابل طبیعیات یا علوم طبیعی و تجربی به‌کار می‌رفته و شامل دو بخش: الهیات به‌معنی اعم و الهیات به‌معنی اخص بوده است. الهیات به‌معنی اعم شامل امور عامه و کلیات فلسفه؛ و الهیات به‌معنی اخص شامل خداشناسی و اسماء و صفات و افعال الهی و مباحث مربوط به آن از قبیل عدل الهی، قضا و قدر، هدف از آفرینش، بعثت انبیاء و اصول دین‌شناسی بود. الهیات امروزه معمولاً فقط به همین معنی دوم به‌کار می‌رود که مترادف با علم کلام در فرهنگ اسلامی و ایرانی است. خداشناسی یا مبتنی‌بر دلایل علمی و استدلال عقلی است که آن را الهیات طبیعی یا عقلی می‌نامند و یا متکی بر متون مقدس و شهود عرفانی است که به الهیات وحیانی یا نقلی نامبردار است و البته در متون دینی بر هر دو شکل آن تأکید شده است. شاخه‌های دیگر الهیات عبارت‌اند از الهیات تطبیقی (مطالعۀ شباهت‌ها و تفاوت‌های بین ادیان) الهیات تاریخی (مطالعۀ بسط و گسترش ادیان) و معادشناسی (مبحث پایان جهان و آخرت). رویکردهای الهیاتی یا کلامی گسترۀ وسیعی را دربرمی‌گیرند.