امارات متحده عربی

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

اِمارات متّحدۀ عربی

موقعیت.‌ فدراسیون امارت متحدۀ عربی در ساحل جنوبی خلیج فارس قرار دارد. از شرق به عمان، از جنوب و غرب به عربستان سعودی، از شمال غربی به قطر، و از شمال به خلیج فارس محدود می‌شود. مساحت این کشور ۸۳,۶۰۰ کیلومتر مربع و شهر ابوظبی پایتخت آن است.

سیمای طبیعی. این کشور که بخشی از ساحل جنوبی خلیج فارس را به درازای ۶۴۵ کیلومتر، دربرگرفته است، از هفت امیرنشین و حدود ۱۰۰ جزیره و جزیرک ازجمله جزایر ابوالابیض، صیربنی‌یاس، و دلما که در دوراب‌های ساحلی آن جای دارند، تشکیل شده است. اراضی این کشور را شنزارها و نمکزارهای ساحلی خشک که در شرق به کوه‌های حِجار (بلندترین نقطۀ این کشور به نام جبل حفیب، با ارتفاع ۱,۱۸۹ متر در آن قرار گرفته است)، منتهی می‌شود و آبادی‌های طبیعی آن نیز به چند واحۀ کوچک منحصر می‌شود. به‌جز امیرنشین فجیره، که در ساحل غربی خلیج عمان و در شرقی‌ترین بخش این کشور جا دارد، امیرنشین‌های شش‌گانۀ دیگر در ساحل جنوبی خلیج فارس قرار دارند و به ترتیب از غرب به شرق عبارت‌اند از ابوظبی، دبی[۱]، شارجه، عجمان، ام‌القوین، و رأس‌الخیمه. ابوظبی، غربی‌ترین و بزرگ‌ترین امیرنشین این کشور، ۶۷,۳۴۰ کیلومتر مربع مساحت دارد. شهر ابوظبی که در ۱۷۶۱ ساخته شده و پایتخت کشور است، در همین امیرنشین و در جزیره‌ای نزدیک ساحل جا دارد و از طریق آزادراهی با شهر مرزی ‌العین و کشور عمان و نیز با دیگر شهرهای امارات مرتبط است. دبی، با مساحت ۳,۸۸۵ کیلومتر مربع، دومین امیرنشین بزرگ این کشور است و شهر دبی در فاصلۀ ۱۲۰کیلومتری شمال شرقی ابوظبی قرار دارد و از طریق شهر مرزی العین با کشور عمان در ارتباط است. شارجه (شارقه)، سومین امیرنشین وسیع کشور امارات متحدۀ عربی، ۲,۵۹۰ کیلومتر مربع مساحت دارد و شهر شارجه در ۸کیلومتری شمال شرقی شهر دبی و در ساحل خلیج ‌فارس واقع است و از طریق آزادراهی با امیرنشین فجیره مرتبط است. رأس‌الخیمه، که از نظر مساحت (۱,۶۸۵ کیلومتر مربع) چهارمین امیرنشین این کشور است، در فاصلۀ ۷۱کیلومتری شارجه و ۸۰کیلومتری شمال شرقی دبی قرار دارد. فُجیره، پنجمین امیرنشین کشور مزبور، ۱,۱۶۶ کیلومتر مربع مساحت دارد و در ساحل غربی خلیج عمان و در ۹۸کیلومتری شرق دبی، واقع شده است. این امیرنشین بخش کوچکی از خاک کشور عمان را، که در انتهای شمالی شبه‌جزیرۀ مُسنَدَم قرار دارد، از سرزمین اصلی عمان جدا کرده است. ام‌القوین، ششمین امیرنشین کشور امارات متحد عربی، ۷۷۷ کیلومتر مربع مساحت دارد و در ۴۱کیلومتری شمال شرقی دبی و در شبه‌جزیرۀ کوچکی در ساحل خلیج فارس واقع است و شمالی‌ترین امیرنشین امارات متحد عربی محسوب می‌شود. عجمان، که از نظر مساحت هفتمین و کوچک‌ترین امیرنشین این کشور است، در ۱۰‌کیلومتری شمال شرقی شارجه و در ۱۹کیلومتری شمال شرقی دبی، در ساحل خلیج فارس، واقع است. اقلیم امارات متحد عربی بسیار گرم و خشک و نوار ساحلی آن به‌ویژه در تابستان غالباً شرجی است. بادهای شدید فصلی آن معمولاً با گرد و خاک و شن همراه است و ماه‌های اردیبهشت تا شهریور فصل خشک این کشور است. میانگین دمای دبی در دی‌ماه ۲۳.۵ درجۀ سانتی‌گراد، در تیرماه ۴۲.۵ درجۀ سانتی‌گراد است، و میانگین بارندگی سالانۀ آن فقط به ۶۰ میلی‌متر می‌رسد. نخلستان‌های کوچکی در نواحی شمال شرقی این کشور وجود دارد و پوشش گیاهی بسیار اندک و پراکندۀ آن به خارهای صحرایی و معدود گیاهانی منحصر است که با گرمای بسیار و خشکی فوق‌العاده سازگارند. جانوران و خزندگانی چون موش دوپا (جربوع)، مارمولک، بزمجه و مار و امثال آن نیز حیات ‌وحش این کشور را تشکیل می‌دهند.

اقتصاد. ذخایر طبیعی نفت و گاز، سرزمین خشک و ناسازگار و بی‌حاصل امارات متحدۀ عربی را به ثروتمندترین کشور جهان مبدل کرده است. اندک مساحتی از این کشور که قابل زراعت است کفاف نیازهای داخلی را نمی‌دهد و ناگزیر بعضی سبزی‌ها و صیفی‌جات به‌طریق گل‌خانه‌ای و کشاورزی بدون خاک تولید می‌شود که بیشتر جنبۀ‌ فانتزی دارد و زراعت معمولی به نواحی مجاور واحه‌ها و جاهایی منحصر است که امکان آبیاری فراهم باشد. خرما و یونجه و تا اندازه‌ای مرکبات، فرآورده‌های کشاورزی این کشور را تشکیل می‌دهند. ماهی در آب‌های ساحلی امارات فراوان است و کمبود مواد پروتئینی را تقریباً جبران می‌کند. دام‌های امارات به بز و شتر محدود است و بیشتر مواد غذایی از خارج وارد می‌شود که هزینۀ آن در قبال درآمدهای سرشار نفت اندک است. ذوب آلومینیوم، بانک‌داری، خدمات مالی، و گردشگری از منابع درآمد این سرزمین محسوب می‌شوند.

حکومت و سیاست. کشور امارات در واقع فدراسیونی از هفت امیرنشین است که شورای عالی امرا آن را اداره می‌کنند. شورای امرا که از سران امیرنشین‌های هفت‌گانه تشکیل می‌شود، از میان خود یک نفر را به سمت رئیس دولت و یک نفر را در مقام معاون او برای مدت پنج سال تعیین می‌کنند و هیئت دولت را که رئیس دولت پیشنهاد می‌کند، نیز منصوب می‌دارند. شورای ملی فدرال که از ۴۰ نماینده تشکیل شده است‌، آرای پیش‌نهادی، نه اجراییِ خود را به شورای امرای رئیس دولت می‌دهند تا در صورت تصویب اجرا شود. شیخ زاید ابن سلطان آل نهیان که در ۱۹۷۱ به‌عنوان رئیس دولت امارات انتخاب شده بود، در نوامبر ۲۰۰۴ درگذشت و شیخ خلیفه بن زاید به جای او سرپرستی امور را برعهده گرفته است.

مردم و تاریخ. جمعیت امارات متحده عربی ۸,۲۶۴,۰۷۰ نفر است (۲۰۱۰) و تراکم نسبی آن ۹۸.۸ نفر در کیلومتر مربع می‌رسد. رشد سالانۀ جمعیت این کشور ۵.۵ درصد است و بومیان آسیای جنوبی ۵۰ درصد از جمعیت آن را تشکیل می‌دهند. اکثر نزدیک به اتفاق آنان مسلمان‌اند و ۸۵.۵ درصدشان در شهرها به‌سر می‌برند و‌ زبان رسمی آنان عربی است. امید به زندگی در کشور مذکور ۷۵ سال است و ۷۵ درصد از بزرگسالان آن باسوادند. امیرنشینان مسلمان امارات امروزی احتمالاً در قرن‌های ۷ تا ۸م وجود داشته‌اند، انگلیسی‌ها در آغاز قرن ۱۷ به این نواحی وارد شدند و به مرور نواحی مزبور را تحت نفوذ خود درآوردند. در اوایل قرن ۱۹ انگلیسی‌‌ها برای مبارزه با دزدان دریایی و برده‌فروشی در این منطقه پایگاه نظامی احداث کردند و در ۱۸۹۲ ضمن عقد قراردادهایی با امیرنشینان مزبور، روابط خارجی آنان را تحت کنترل خود قرار دادند و سرزمین مزبور را دولت‌های متصالحه[۲] نامیدند. با کشف معادن عظیم نفت و گاز در قرن ۲۰، امارات مزبور دولت‌هایی ثروتمند شدند و روابط خود را با انگلستان نزدیک‌تر و صمیمانه‌تر کردند. هنگامی که انگلیسی‌ها در ۱۹۷۱ خلیج فارس را ترک می‌کردند، دولت‌های متصالحه را به امارات متحده مبدل کردند و کشور امارات متحدۀ عربی امروزی را بنیاد نــهادند. در سال های اخیر جمعیت فراوانی از کشورهای اطراف و حتی از سرزمین‌های دوردست به این سرزمین مهاجرت کرده، گردشگری و خرید را رونق بخشیده اند. 

 


  1. Dubai
  2. Trucial States