انرژی شناسی اکولوژیکی

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
نسخهٔ تاریخ ‏۲۴ ژوئیهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۰۵:۲۳ توسط DaneshGostar (بحث | مشارکت‌ها) (جایگزینی متن - '\\1' به '<!--1')
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)

انرژی‌شناسی اِکولوژیکی (Ecological energetics)

دارایی در گردش بنیان جهان هستی انرژی است. خورشید منبع اساسی تأمین انرژی کرۀ زمین است. نه تنها نور خورشید نیروی محرک نهفته در پس فرآیند‌های اکوسیستم است، بلکه گرمای آن چرخۀ آب را (در میان چیزهای دیگر) راه می‌اندازد که این نیز به نوبۀ خود سرانجام به چرخۀ مواد غذایی پیوند می‌خورد. انرژی‌شناسی اکولوژیکی با جریان، تبدیل و کارآیی مصرف انرژی در موجودات زنده، و اکوسیستم‌ها سروکار دارد. از کل انرژی خورشید که به سطح زمین می‌رسد، کمتر از یک درصد آن به وسیلۀ گیاهان به تولید اولیه (بارآوری نخستین) تبدیل می‌شود. این امر چندین علت دارد: مثلاً، مقدار زیادی از نور صرفاً از گیاهان وا می‌جهد و انرژی ناشی از قسمت عمدۀ طول موج‌های آفتاب‌ (یا نور خورشید) قابل استفادۀ گیاهان نیست. این مقدار انرژی که به وسیلۀ گیاهان «تثبیت می‌شود» فقط برای انباشتن زیست‌توده مصرف نمی‌شود؛ سوخت‌وساز عمومی، زنده‌بودن و تولیدمثل کردن نیز باید تأمین شوند. به طور میانگین، فقط حدود دَه تا بیست درصد تولید اولیۀ خالص زمینی را گیاه‌خواران می‌خورند، هرچند که این رقم در اکوسیستم‌های آبی خیلی بالاتر (حدود ۸۰ درصد) است. علت این امر تا حدودی این است که قسمت عمدۀ گیاهان خاک‌زی حاوی مقدار زیادی ترکیبات و مواد بی‌ارزش‌اند، که از مواد غیرقابل هضم، تا مواد شیمیایی سمی را در بر می‌گیرند. برعکس، هزینۀ ثابت نگه‌داشتن دمای بدن نیز به خصوص در نزد پرندگان و پستانداران عامل مهمی به‌شمار می‌آید، که فقط به جذب یک تا دو درصد انرژی و تبدیل آن به زیست‌تودۀ جدید منجر می‌شود. با به حساب آوردن این اتلاف‌ها و ناکارآمدی‌ها، بین دو تا ۲۴ درصد (با میانگین دَه درصد) انرژی ورودی به یک تراز تغذیه‌ای به تراز بعدی منتقل می‌شود.