انفتاح

اِنفتاح

در اصول فقه، باز بودن راه علم به احکام برای مکلّف. علما در مسائل اعتقادی مانند وجوب شناخت خداوند، صفات او و ضرورت شناخت پیامبران و ائمه و معاد انفتاحی‌اند، یعنی دلایلی بسیار از عقل و نقل وجود دارد که بدان وسیله انسان یقین به احکام اعتقادی پیدا می‌کند، پس بحث انفتاح و انسداد تنها در احکام شرعی فرعی مطرح است. اکثر اصولیان در احکام فرعیه انفتاح حقیقی را مردود می‌دانند؛ اما به نوعی از انفتاح معتقدند که به انفتاح حکمی معروف است و آن عبارت است از این‌که راه علم بر آنان بسته ولی راه «علمی» باز است. توضیح این‌که شارع طرق و ادله‌ای ـ هر چند ظنی ـ را حجّت قرار داده تا امکان دستیابی به جمیع یا اکثر احکام وجود داشته باشد. به این طرق و ادلّۀ ظنّی معتبر که شارع آن‌ها را معتبر شناخته «ظنّ خاص» یا «ظنّ معتبر» نیز گویند و به احکام حاصل از این ظنون، «علمی» گویند، یعنی علم به اعتبار ظنون معتبر مانند خبر واحد ثقه یا اجماع.