باطنی، محمدرضا (اصفهان ۱۳۱۳ش)
محمدرضا باطنی (اصفهان 15 دی ۱۳۱۳ش- تهران 21 اردیبهشت 1400ش)
| محمدرضا باطنی | |
|---|---|
| زادروز |
اصفهان 15 دی ۱۳۱۳ش |
| درگذشت | تهران 21 اردیبهشت 1400ش |
| ملیت | ایرانی |
| تحصیلات و محل تحصیل | دانشنامه فوق لیسانس از دانشگاه لیدز، دانشنامه دکتری از دانشگاه تهران در رشته زبان شناسی همگانی و زبان های باستانی (۱۳۴۶ش) |
| شغل و تخصص اصلی | زبانشناس |
| شغل و تخصص های دیگر | فرهنگ‌نویس، پژوهشگر و مترجم |
| آثار | زبان و تفکر(۱۳۷۸ش)، توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی (۱۳۷۷ش)، نگاهی تازه به دستور زبان (۱۳۶۳ش). فرهنگ های دوزبانه: فرهنگ معاصر انگلیسی ـ فارسی |
| گروه مقاله | زبان شناسی و ترجمه |
| جوایز و افتخارات | جایزه کتاب سال 1372 |
زبانشناس، فرهنگ‌نویس، پژوهشگر و مترجم ایرانی. باطنی از برجسته‌ترین شخصیت‌های نیم‌قرن اخیر ایران در حوزه‌های زبان‌شناسی و فرهنگ‌نویسی بود. پس از طی تحصیلات ابتدایی و متوسطه در اصفهان، در رشتۀ زبان انگلیسی دانشسرای عالی تهران به تحصیلات خود ادامه داد و در ۱۳۳۹ش مدرک لیسانس گرفت و به استخدام دانشسرای عالی درآمد. در ۱۳۴۰ش به انگلستان رفت و از دانشگاه لیدز به اخذ دانشنامۀ فوق لیسانس نائل شد. در ۱۳۴۶ش از دانشگاه تهران در رشتۀ زبان‌شناسی همگانی و زبان‌های باستانی دانشنامۀ دکتری گرفت و در گروه زبان‌شناسی همان دانشگاه به کار پرداخت. در ۱۳۶۰ش، بازنشسته شد و یکسره به ترجمه و تحقیق و تألیف روآورد. از تألیفات اوست: زبان و تفکر (۱۳۷۸ش)؛ توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی (۱۳۷۷ش)؛ نگاهی تازه به دستور زبان (۱۳۶۳ش). از ترجمه‌های اوست: زبان و زبان‌شناسی (رابرت هال)؛ زبان‌شناسی جدید (مانفرد بی‌یرویش)؛ ساخت و کار ذهن (بلیک‌مور)؛ خواب (یان اوزوالد). از فرهنگ‌های دوزبانۀ اوست: فرهنگ معاصر انگلیسی‌ـ‌فارسی (برندۀ جایزۀ کتاب سال ۱۳۷۲ش)؛ بازنگری و تصحیح فرهنگ دوزبانۀ کوچک حییم.
محمدرضا باطنی از سال‌های تدریس در دانشگاه با مطبوعات در زمینۀ نگارش مقاله‌هایی دربارۀ مسائل اجتماعی و فرهنگی همکاری داشت، این همکاری پس از انقلاب نیز با ماهنامۀ آدینه و سپس دنیای سخن و چند نشریه ادامه داشت. از جمله مقاله‌های تاثیرگذار او «اجازه بدهید غلط بنویسیم»، نقدی بر کتاب «غلط ننویسیم» ابوالحسن نجفی بود. پس از آن، باطنی در سال ۱۳۶۴ با تقاضای موسسه «فرهنگ معاصر» شروع به تالیف یک فرهنگ دوزبانه انگلیسی-فارسی کرد و این فرهنگ در اردیبهشت ۱۳۷۲ به بازار عرضه شد. او پس از آن به همکاری با موسسه فرهنگ معاصر ادامه داد و حاصل این همکاری تالیف و تدوین طرح‌های گوناگون فرهنگ‌نویسی بود.
برخی دیگر از تالیفات وی: «مسائل زبان‌شناسی نوین»، «چهار گفتار درباره زبان»، «درباره زبان»، «پیرامون زبان و زبان‌شناسی».
از دیگرآثارش در زمینه ترجمه: «درآمدی بر فلسفه» (بوخینسکی)، «دانشنامه مصور»، «مغز و رفتار» (فرانک کمپ بل)، «خواب» (یان اوزوالد)، «انسان به روایت زیست‌شناسی».