بدایع الازمان فی وقایع کرمان

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

بَدایِعُ الْاَزمان فی وقایعِ کرمان

(یا: تاریخ افضل) کتابی‌ تاریخی‌ به‌ فارسی‌ از افضل‌‌الدین‌ ابوحامد احمد بن حامد کرمانی ( ـ۵۶۲ق)‌. کتاب‌ که در باب‌ سلاجقۀ کرمان‌ است،‌ و تاکنون‌ نیز نسخه‌ای‌ از آن‌ شناخته‌ نشده‌ است، گویا در ۶۰۶ق نگارش آن پایان یافته و بنابر تحقیقاتی بر دو مقاله و یک خاتمه و یک مقدمه و یک مطلب و خاتمه مشتمل بوده است‌. حدود ۴۰۰ سال‌ پس‌ از افضل‌الدین‌، میرزا محمد ابراهیم‌ خبیصی‌ قسمت‌ عمدۀ‌ کتاب‌ را در روزگار شاه‌عباس‌ صفوی‌ تحریر کرد. این‌ نسخه‌ که‌ در کتابخانۀ‌ سلطنتی‌ برلین‌ نگهداری‌ می‌شده‌ در ۱۸۸۶، به‌ کوشش‌ هوتسما با عنوان‌ تواریخ‌ آل‌ سلجوق چاپ‌ شده‌ است‌. وی‌ قسمت‌های‌ اول‌ کتاب‌ را، که‌ دربرگیرندۀ‌ تاریخ‌ عمومی‌ بوده‌، حذف‌ کرده‌ است‌. اخیراً نسخه‌ای‌ از این‌ کتاب‌ که‌ در ۱۱۷۳ق، تحریر شده‌ است به‌دست‌ آمده‌ که‌ می‌باید‌ رونویسی‌ از همان‌ نسخۀ‌ خبیصی‌ باشد. کتاب‌ نخستین‌بار در تهران‌ با عنوان سلجوقیان‌ و غُز در کرمان‌ به‌ کوشش‌ محمد ابراهیم باستانی‌ پاریزی‌ در ۱۳۴۳ش،‌ به‌‌چاپ‌ رسیده‌ است‌. مهدی‌ بیانی‌ نیز کتاب‌ را با همان‌ عنوان بدایع‌ الازمان‌ در تهران‌ در ۱۳۲۶ش،‌‌ چاپ‌ کرده‌ است‌.