تغلب
تَغْلِب
از قبایل بزرگ و مشهور عرب عدنانی. نسب آنان به تغلب بن وائل می‌رسد و به کسانی که به این قبیله منسوب‌اند تَغلقبی و یا تغلَبی و نیز غَلباوی می‌گویند. تغلب بن وائل سه فرزند به نام‌های غَنْم، اَوْس و عمران داشت. بیشتر بزرگان و مشاهیر تغلبی از نسل غنم بودند و در کتاب‌های انساب تنها به این نسل توجه شده است. سرزمین نخستین آنان تهامه بود و از آن‌جا رفته‌رفته به حجاز و نجد و بحرین و دیار ربیعه مهاجرت کردند. ظاهراً علت پراکنده‌شدن تغلبیان و به‌ویژه مهاجرت آنان به دیار ربیعه، جنگ چهل‌سالۀ بَسوس بود که در ۵۳۰م میان آنان و قبیلۀ بکر بن وائل رخ داد و به شکست تغلبیان انجامید. درعین‌حال، برخی گزارش‌ها حکایت از حضور گروه‌هایی از تغلبیان در میانۀ قرن ۴م در دیار ربیعه دارد که شاپور ذوالاکتاف به آنان حمله کرد. در اواسط قرن ۶م عَمرو بن هند، امیر حیره، میان دو قبیلۀ بکر و تغلب صلح برقرار کرد. در ۹ق مسیحیان بنی‌تغلب نزد پیامبر اسلام (ص) رفتند و متعهد شدند که در ازای باقی‌ماندن بر دین مسیح فرزندان‌شان را به اسلام درآورند. پس از رحلت پیامبر، تغلبیان از قبایلی بودند که مرتد شدند. در نبردهای نخستین فتوحات اسلامی، تغلبیان گاه در کنار ساسانیان و رومیان با مسلمانان می‌جنگیدند و گاهی نیز مسلمانان را یاری می‌کردند. در نبرد صفّین، گروهی از آنان در کنار امام علی(ع) با معاویه جنگیدند و برخی از آنان معاویه را یاری کردند و در ۳۹ق گروهی از آنان از علی (ع) و معاویه جدا شدند و در نواحی موصل اقامت گزیدند.