تل ماسه

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

تَلْ‌ماسِه (dune)

14210500.jpg

تپه یا پشته‌ای از ماسۀ بادرانشی[۱]. در سواحل و بیابان‌ها فراوان‌اند. ماسه‌های سست با باد جابه‌جا و به بالایِ سمت رو به بادِ تل‌ماسه رانده می‌شوند. سپس، ذرّات ماسه به‌سمت پشت به بادِ تل‌ماسه فرومی‌افتند و این عمل مدام تکرار می‌شود. به این ترتیب، تل‌ماسه رفته‌رفته به سمت پایین‌دست جهت باد حرکت می‌کند. تل‌ماسه‌ها در نواحی‌ دارای ماسۀ زیاد، بادهای شدید، بارندگی کم، و نبود گیاهان یا موانع بازدارندۀ ماسه شکل می‌گیرند. در بیابان‌های ماسه‌ای، تل‌ماسه‌های هلالی‌شکل را برخان[۲] می‌نامند. تل‌ماسه‌های شمشیری[۳] طویل و در امتداد وزش بادند، و تل‌ماسه‌های ستاره‌ای[۴] را بادهای نامنظم ایجاد می‌کنند. سازندهای تل‌ماسه در صحرای نامیب[۵]، در نامیبیا[۶]، واقع در جنوب غرب افریقا قرار دارند.

 


  1. wind-drifted sand
  2. barchan
  3. seif dune
  4. star-shape dune
  5. Namib
  6. Namibia