تیودوسیوس بیتونیایی

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

تِئودوسیوسِ بیْتونیایی (نیمۀ دوّم قرن ۲پ‌م)(Theodosius of Bithynia)
ریاضی‌دان و منجم یونانی. نویسندۀ درس‌نامۀ کُرَویّات[۱] دربارۀ هندسۀ کره و آثار کوتاهی در زمینۀ اخترشناسی و اختربینی بود. احتمالاً از معاصرانِ جوان‌ترِ اَبَرخُس، دیگر دانشورِ بیتونیایی، بوده است. احتمالاً تا قرن اول میلادی زنده بوده است. بخش عمده‌ای از کرویاتِ تئودوسیوس احتمالاً از درس‌نامه‌ای پیش‌اقلیدسی اخذ شده که برخی حدس زده‌اند نویسندۀ آن ائودوکسوس[۲] بوده است. دو اثر دیگرِ برجامانده و منسوب به تئودوسیوس عبارت‌اند از منازل[۳] که به پدیده‌های حاصل از چرخشِ زمین پرداخته، و شب‌ها و روزها[۴] که بررسی قوسی است که خورشید هر روز در دایرةالبروج طی می‌کند. این سه اثر در مجموعۀ پاپوس[۵]، با نامِ اخترشناسیِ مختصر[۶]، آورده شده‌اند و آن‌ها را در قرن ۹م به عربی ترجمه کرده‌اند. ویتروویوس[۷]، اختراعِ شاخص یا ساعتی آفتابی را به تئودوسیوس نسبت داده است که برای همۀ مناطق جهان مناسب بوده، لیکن اطلاعی از آن برجا نمانده است.



  1. Sphaerics
  2. Eudoxus
  3. On Habitations
  4. On Days and Nights
  5. Pappus
  6. The Little Astronomy
  7. Vitruvius