جامع التواریخ

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
نسخهٔ قابل چاپ دیگر پشتیبانی نمی‌شود و ممکن است در زمان رندر کردن با خطا مواجه شوید. لطفاً بوکمارک‌های مرورگر خود را به‌روزرسانی کنید و در عوض از عمبکرد چاپ پیش‌فرض مرورگر خود استفاده کنید.

جامِعُ‌التَّواریخ

(یا: تاریخ رشیدی) کتابی به فارسی در تاریخ عمومی و اسلام از خواجه‌ رشیدالدین‌ فضل‌الله‌ همدانی،‌ (۶۴۵ ـ ۷۱۸ق). این کتاب شامل‌ دو مجلد است: جلد اول،‌ در‌ تاریخ‌ مغول‌ که‌ برای‌ غازان‌ خان‌ نگاشته‌ شده‌ و به‌ تاریخ‌ غازانی‌ معروف‌ است‌ و جلد دوم‌ تاریخ‌ عمومی‌ با مقدمه‌ای‌ در باب‌ تاریخ‌ آدم‌، پیغمبران‌، تاریخ‌ سلاطین‌ قدیم‌ ایران‌ قبل‌ از اسلام‌، مطالبی‌ دربارۀ تاریخ‌ پیامبر اسلام‌ و خلفا تا زمان‌ انقراض‌ خلافت‌ به‌‌دست‌ مغول‌ در ۶۵۶ق است‌. نویسنده‌ درصدد تألیف‌ جلد سومی‌ با عنوان‌ مسالک‌ و ممالک‌ و معرفت‌ بلاد بوده‌ که‌ ظاهراً هرگز مجال‌ تألیف آن‌ را نیافته‌ است‌. کمک‌‌گرفتن‌ خواجه رشیدالدین‌ از علمای‌ چینی‌، تبتی‌، اویغوری‌، فرنگی‌ و یهودی‌ و غیره‌ در نگارش‌ کتاب‌ سبب‌ شده است‌ تاریخ‌ اقوام‌ ترک‌، چین‌، هند، مغول‌، یهود و فرنگ‌ نیز در کتاب‌ ذکر شود. بخش‌هایی‌ از کتاب‌ در اروپا تصحیح‌ و چاپ‌ شده‌ است‌. در ایران‌ نیز قسمت‌های‌ مربوط‌ به‌ فرقۀ‌ اسماعیلیان‌ الموت‌ و نیز اسماعیلیان‌، فاطمیان‌ و نزاریان‌ و در ترکیه‌ تاریخ‌ سلطان‌ محمود بن‌ سبکتگین‌ و اسلاف‌ او و تواریخ‌ دیلمیان‌ جداگانه‌ به‌چاپ‌ رسیده‌ است‌. گزیده‌ای از جامع‌التواریخ نیز به‌کوشش محمدتقی دانش‌پژوه در تهران چاپ و منتشر شده است.