جام عدل
جامِ عَدل
(یا: کأس‌العدل) ظرفی که هر گاه تا حد معینی مایعی در آن ریخته شود در ظرف می‌ماند، ولی با افزودن حتی یک قطرۀ بیشتر همۀ مایع ظرف خالی می‌شود. این دستگاه، که بنا به قراین در بین قرن‌های ۳ تا ۱۰ق موجود بوده، عبارت است از ظرفی که یک لولۀ سر باز از تَهِ آن می‌گذرد و به ظرف لحیم می‌شود. به این لوله، لولۀ سربسته‌ای لحیم می‌شود که وارونه روی آن قرار دارد و سرِ باز آن با کف ظرف فاصلۀ کمی دارد. وقتی مایعی در ظرف بریزند تا لبۀ بالایی لولۀ سر باز بالا می‌آید، اما چنانچه بیش از این مایع به ظرف اضافه شود، همۀ مایع درون ظرف از آن خارج می‌شود. علت خروج مایع خلأ نسبی‌ای است که در بالای لولۀ سربسته ایجاد می‌شود. طرز کار این دستگاه را نخست بنوموسی (نیمه اول قرن ۳ق) در کتاب حِیَل خود، و پس از آنان دیگران شرح داده‌اند.